Wydatki na ochronę socjalną w Polsce wyniosły ponad pół biliona zł

Europejski Urząd Statystyczny postanowił podsumować wydatki państw członkowskich UE na ochronę socjalną obywateli. Wydatki na ochronę socjalną w Polsce wyniosły ponad pół biliona zł rocznie.

Dane na ten temat pochodzą z wczesnych szacunków dotyczących wydatków na ochronę socjalną, opublikowanych niedawno przez Eurostat. Są to główne wskaźniki Europejskiego Systemu Zintegrowanych Statystyk Ochrony Socjalnej (ESSPROS) i są dostarczane przez kraje składające sprawozdanie na zasadzie dobrowolności. Dlatego dostępne są jedynie informacje o wydatkach w 20 państwach.

Francja liderem ochrony socjalnej, Irlandia w tyle

Według danych Eurostatu, unijnym liderem ochrony socjalnej jest Francja. Wydatki na nią sięgnęły tam w 2020 roku 36% PKB. Tak wysoki wynik to jednak zasługa dwóch czynników. Po pierwsze, Francja jest krajem z największymi podatkami na świecie. Większy jest więc budżet, co pozwala na relatywnie wysokie wydatki. Drugim czynnikiem jest pandemia COVID, która uderzyła we francuską turystykę, gastronomię i sektor motoryzacyjny. Spadek PKB przy zachowaniu stałych wartości wydatków na ochronę socjalną powoduje wzrost relacji tych wydatków w stosunku do PKB. Rok wcześniej było to niecałe 32% PKB.

Na drugim miejscu znalazła się Austria, gdzie na ten cel w 2020 roku wydano 34% PKB. Podium z wynikiem 33% PKB zamykają Włochy. Wysokie (ponad 30% PKB) wydatki zanotowano także w Niemczech, Belgii i Danii. Tak mały udział Skandynawii w zestawieniu może dziwić, ale jest to głównie wynik niskiego spadku PKB tych państw w 2020 roku. Dania, której PKB zanotowało jedne z najmniejszych spadków w czasie pandemii, jeszcze w 2019 roku była pod względem ochrony socjalna na drugim miejscu. Pandemia sprawiła, że spadła na 6. pozycję.

Najniższe wydatki odnotowano w Irlandii, gdzie było to jedynie 15% PKB. Tak niski wynik to w dużej mierze wynik sztucznego napompowania PKB wyspy św. Patryka przez międzynarodowe korporacje, które lokują swoje siedziby w tym kraju, w celu unikania podatków. Bardzo niskie wydatki zanotowano także na Łotwie, Węgrzech i Litwie (po 18% PKB). Litwa i Łotwa podobnie do Irlandii cechują się niskim udziałem podatków w PKB. Niższe wydatki są więc naturalną konsekwencją małego budżetu.

Ile wynoszą wydatki na ochronę socjalną w Polsce?

Wydatki w Polsce były w 2020 roku porównywalne do tych w Czechach. Czeski PKB zanotowało jednak silny spadek, co sztucznie zawyżyło wielkość ochrony socjalnej w tym kraju. W 2019 roku była ona o ponad 2 pp. PKB mniejsza. W naszym kraju podczas pandemii na ochronę socjalną wydano 22% PKB. Jak informuje GUS, nominalne PKB w 2020 roku wyniosło w naszym kraju 2,32 bln zł. Prosta rachuba wskazuje więc, że na ochronę socjalną wydajemy ponad 500 mld zł.

Wydatki na ochronę socjalną wzrosły we wszystkich notowanych krajach. Największy wzrost miał miejsce na Malcie (+28% w porównaniu z 2019 r.), w Irlandii (+21%) i na Cyprze (+18%). Najmniejsze wzrosty odnotowano w Szwecji (+4%), Chorwacji i Danii (w obu przypadkach +5%). W Polsce wzrost wyniósł 6% i był 4. najmniejszym w całej stawce. Jest to głównie zasługa niskiego spadku PKB.

Zagrożenia lub potrzeby ochrony socjalnej uwzględnione w ESSPROS to niepełnosprawność, choroba/opieka zdrowotna, podeszły wiek, osoby pozostałe przy życiu, rodzina/dzieci, bezrobocie, mieszkalnictwo i wykluczenie społeczne niesklasyfikowane gdzie indziej.

Zobacz także: Polacy uważają, że rząd powinien robić więcej w kwestii ochrony socjalnej