Mimo sporych obniżek podatków, ceny żywności w Polsce spadły jedynie nieznacznie, a w dodatku są one wyższe niż miesiąc wcześniej. Dlaczego żywność jest tak droga?
Ceny żywności w Polsce rosną coraz szybciej. To sprawia, że rząd zaczął interesować się ograniczeniem ekspansji cen jedzenia w Polsce. Dlatego od 1 lutego do 31 lipca 2022 roku obniżył on stawkę VAT na żywność objętą obecnie stawką podatku VAT 5% – do stawki 0%. Liczył on, że w ten sposób uda mu się obniżyć ceny żywności w Polsce, a co za tym idzie zmniejszyć inflację w kraju. Pomiary ekonomistów banku PKO BP wskazują jednak, że rządowa strategia mogła okazać się mało skuteczna w obliczu rosnących cen żywności w naszym kraju.
Ceny żywności w lutym wyższe niż miesiąc wcześniej
Ekonomiści PKO BP na podstawie cen jednego z internetowych sklepów spożywczych stworzyli specjalny indeks cen żywności. Indeks obejmuje blisko 4800 produktów spożywczych (w tym napojów) i jest średnią arytmetyczną indeksów poszczególnych produktów tj. nie odzwierciedla struktury koszyka zakupowego dla tej kategorii GUS. Nie można więc bezpośrednio przekładać go na oficjalne odczyty inflacji, które podaje GUS. Mimo to wnioski są dość niepokojące. Spadki cen na początku stycznia był nieznaczne i wyniosły jedynie 2,15% t/t. Z kolei w porównaniu do początku stycznia są one nawet wyższe. Prezentuje to wykres 1.
Wykres 1. Ceny żywności w Polsce w 2022 roku, PKO BP
Dlaczego ceny jedzenia nie spadły?
Spadek cen jest mało satysfakcjonujący. Częściowo tak mała obniżka może być efektem zwiększenia marży przez sprzedawców, ale główny powód jest inny. Są nim coraz szybciej rosnące ceny w naszym kraju. Dlaczego ona drożeje? Pierwszym czynnikiem są rekordowo wysokie globalne ceny. Według FAO ceny żywności na świecie zbliżają się do realnie do rekordowych cen z lat 70. To skutek wielu czynników – od pogody po braki siły roboczej w różnych częściach świata. Globalne ceny jedzenia prezentuje wykres 2.
Wykres 2. Indeks globalnych cen żywności FAO
Źródło: https://www.fao.org/worldfoodsituation/foodpricesindex/en/
W samej Polsce wzrost napędzają dodatkowo ceny gazu i prądu, które rosną jak nigdy. To zaś znacznie napędza ceny żywności, które są w bardzo dużym stopniu uzależnione właśnie od cen gazu czy prądu. Szczególnie mocno odczuwa to branża mleczarska czy właściciele szklarni. Podwyżki cen gazu są tak duże, że wiele piekarni myśli o zamknięciu działalności gospodarczej.
