Podwyższona inflacja to aktualnie domena wielu państw, w tym krajów Zachodu. Według Międzynarodowego Funduszu Walutowego aż 80 państw świata zarówno zaklasyfikowanych jako rozwinięte i rozwijające się odnotuje inflację powyżej 5%, ale poniżej 10%. Około 60 państw ma utrzymać inflację poniżej progu 5%. Wielka Brytania również odnotowuje wysoką inflację, na co nałożyły się czynniki takie jak: Brexit, pandemia oraz kryzys wywołany atakiem Rosji na Ukrainę. Inflacja w UK wymaga zatem uważnej i odpowiedzialnej regulacji.
Od czego zależy inflacja w UK?
Według wykresu na podstawie danych Banku Anglii podczas obliczania sald uwzględniono czynniki wpływające na wysokość inflacji w ciągu ostatnich 12 miesięcy oraz ich oczekiwane zmiany cen w ciągu następnych 12 miesięcy. To właśnie czynniki zewnętrzne odpowiadały za większość wzrostu inflacji w ciągu ostatniego roku. Szczególnie duży wpływ miał wzrost surowców energetycznych, niedobory podaży i ceny importu. Według szacunków Banku Anglii koszty Brexitu maleją, natomiast czynniki krajowe odpowiadają za jedną trzecią wzrostu inflacji w ciągu ostatniego roku.
Wykres 1. Wielka Brytania – Ankieta agentów dotycząca czynników wpływających na ceny sprzedaży firm (salda netto)
Zobacz także: Populacja Wielkiej Brytanii wzrośnie o 3,2% w ciągu dekady dzięki imigrantom
Według Michaela Saundersa, członka brytyjskiego komitetu polityki pieniężnej, inflacja w Wielkiej Brytanii zależy od kilku czynników, które hamują gospodarkę. Według wykresu zamieszczonego poniżej znaczącą rolę odgrywają obecnie ceny surowców energetycznych, które począwszy od drugiego kwartału minionego roku, zaczęły silnie oddziaływać na inflację. Podczas przemowy Saunders zwrócił również uwagę na koszty związane z Brexitem, które zostały pogłębione przez pandemię. Pomimo że te dwa czynniki mają stosunkowo niewielki wkład w obecną inflację, potęgują problemy na rynku pracy istotnie wpływające na odczyt. Łańcuchy dostaw, które silnie ucierpiały w trakcie pandemii, wciąż odpowiadają za znaczną część inflacji. Podobnie jest z rosnącymi cenami importu.
Wykres 2. Wkład w zmiany inflacji od IV kw. 2019 r.
Zobacz także: W Wielkiej Brytanii coraz więcej osób kupuje elektryki. Brakuje stacji ładowania
Jak widać na poniższym wykresie, od ostatniego kwartału 2019 roku produkcja potencjalna gospodarki spadła znacznie poniżej poprzedniego trendu. Zatrudnienie zmniejszyło się o 440 000 osób (1,3%) od czwartego kwartału 2019 i jest o 2,5% poniżej prognozy ze stycznia 2020 roku. Jak wskazuje Bank Anglii, skala i trwałość tego spadku była zaskoczeniem dla prognostów. Wzajemne oddziaływanie Brexitu i pandemii zmniejszyło migrację wewnętrzną netto, tym samym wpływając na liczbę ludności. Jak pisaliśmy kilka miesięcy temu, problem demograficzny w Wielkiej Brytanii może zostać rozwiązany przez napływ emigrantów, którzy będą odpowiadać za wzrost populacji o 3,2% w ciągu dekady (Więcej: Populacja Wielkiej Brytanii wzrośnie o 3,2% w ciągu dekady dzięki imigrantom).
Wykres 3. Siła robocza (mln ludzi).
Jakie działania planuje Bank Anglii?
Zadaniem RPP jest powrócenie do bezpiecznego poziomu inflacji CPI na poziomie 2% w sposób, który umożliwi wspieranie produkcji oraz powstawanie nowych miejsc pracy. Według Banku Anglii polityka pieniężna nie może powstrzymać wzrostu cen energii przed podniesieniem inflacji w najbliższym czasie, a tym samym zmniejszeniem płac i zysków realnych (w sektorach nieenergetycznych).
Według Michaela Saundersa RPP stoi w obliczu dwóch alternatywnych zagrożeń. Pierwszym z nich jest zaostrzenie polityki pieniężnej, co pomoże oprzeć się krótkoterminowej presji inflacyjnej. W dłuższej perspektywie może natomiast pogłębić potencjalny spadek aktywności i pozostawić inflację znacznie poniżej celu. Drugim jest fakt, że jeśli polityka pieniężna nie będzie w odpowiednim stopniu opierać się presji inflacyjnej, wówczas inflacja powyżej celu będzie utrzymywać się przez dłuższy czas.
Podczas przemówienia Saundersa zaznaczył, że:
Moim zdaniem powinniśmy mocno oprzeć się na tym drugim ryzyku (oczekiwaniach inflacyjnych), ponieważ jeśli się ono zmaterializuje (moim zdaniem nie jest to nieistotne ryzyko), to proces ponownego zakotwiczenia oczekiwań cenowych może być bardzo kosztowny z ekonomicznego punktu widzenia.
Dodał również, że podobny scenariusz może ograniczyć możliwość szybkiego złagodzenia polityki pieniężnej w przyszłości:
Taki scenariusz może również ograniczyć możliwość szybkiego złagodzenia polityki pieniężnej następnym razem, gdy gospodarka będzie potrzebowała wsparcia. Zdolność RPP do wykorzystania polityki pieniężnej do zapewnienia efektywnego wsparcia gospodarki w 2020 r. zależała od wiarygodności ram celu inflacyjnego w Wielkiej Brytanii. Ta wiarygodność nie jest nieskończona i nie można jej brać za pewnik.
Niezależnie od obranego kierunku, Bank Anglii stoi przed szeregiem wyzwań, które nakładają się na siebie, potęgując trudną sytuację w Zjednoczonym Królestwie. Inflacja w UK jest zjawiskiem bardzo złożonym, dlatego próba jej regulacji powinna uwzględniać wzajemne oddziaływanie poszczególnych czynników.
Bank Anglii podniósł stopy procentowe i zapowiedział, że inflacja wyniesie 10%
