Wysokie nierówności dochodowe obniżają skuteczność polityki monetarnej

W opublikowanym w maju badaniu „Inequality hysteresis and the effectiveness of macroeconomic stabilisation policies” ekonomiści postanowili przyjrzeć się między innymi temu, jak wysokie nierówności dochodowe wpływają na skuteczność polityki monetarnej. Jak się okazało, obniżają one jej efektywność. 

Podwyżka stóp procentowych, wzrost konsumpcji oraz nierówności

Luiz Awazu Pereira da Silva, Enisse Kharroubi, Emanuel Kohlscheen, Marco Lombardi oraz Benoît Mojon postanowili ocenić wpływ nierówności dochodowych na skuteczność polityki pieniężnej. W tym celu postanowili oni przeanalizować dane kwartalne z 20 krajów OECD z ostatnich dwudziestu lat. Następnie przy pomocy najnowocześniejszych metod symulacji oszacowali wpływ podwyżki stóp procentowych o 100 punktów bazowych na łączny wzrost konsumpcji gospodarstw domowych w zależności od tego, jak duży jest udział najbogatszych 10 proc. populacji w dochodzie narodowym.

Zobacz także: Nierówności dochodowe w Polsce są wyższe niż przypuszczano

Jak widać na zamieszczonym poniżej wykresie, im większe są nierówności dochodowe w danym państwie, tym ekspansywna polityka monetarna jest mniej skuteczna. W krajach nałażących do 10. percentyla, czyli w tych najbardziej egalitarnych pod analizowanym względem, 3 lata (na wykresie oznaczenie t+2) po podwyższeniu stóp procentowych o 100 punktów bazowych łącznie konsumpcja gospodarstw domowych wzrosła aż o 3 proc. w stosunku do roku, w którym podniesiono stopy procentowe. Dla porównania w krajach z 90. centyla, czyli tych najbardziej spolaryzowanych skumulowany wzrost konsumpcji nie osiągnął nawet poziomu 1,5 proc.

Jednakże, jak wskazali sami autorzy badania, ta symulacja powstała na dosyć mało realistycznym założeniu. Jak możemy wyczytać w badaniu:

Jednym z ograniczeń wyników przekrojowych, takich jak te przedstawione powyżej, jest to, że opierają się one na założeniu, iż polityka pieniężna jest transmitowana w sposób jednolity w różnych krajach.

Z tego powodu ekonomiści postanowili przeprowadzić taką samą metodologicznie symulację, ale tym razem dla różnych stanów w USA. Choć tym razem zdecydowali się oni przeanalizować dane roczne od 1960 do 2008 roku. Z danych zamieszczonych na poniższym wykresie wynika, że w stanach znajdujących się w 75-percentylu, ekspansywna polityka monetarna nie wpływa w statystycznie istotny sposób na konsumpcję gospodarstw domowych. Z kolei w tych najbardziej egalitarnych po 3 latach od podwyżki skumulowany wzrost konsumpcji wyniósł 1 proc.

Zobacz także: Unia Europejska chce walczyć z nierównością płac. Zapomnij o swojej tajemnicy

Dlaczego wysokie nierówności dochodowe obniżają skuteczność polityki monetarnej

Dane te jasno wskazują na to, że wysokie nierówności dochodowe obniżają skuteczność polityki monetarnej. Gdyby tak nie było, kropki na wykresach w obu wypadkach by się ze sobą pokrywały. Jednak, dlaczego tak się dzieje? Co prawda badacze nie mają na to pytanie definitywnej odpowiedzi, ale w swoim artykule wskazują na możliwe przyczyny takiego stanu rzeczy. Choćby obniżanie stóp procentowych w bardziej spolaryzowanych społeczeństwach może stosunkowo słabiej skłaniać do zaciągania kredytów niż w tych egalitarnych. Dzieje tak, gdyż, jak wskazują autorzy:

Po pierwsze, bogatsze gospodarstwa domowe mogą mieć mniejszą skłonność do konsumpcji. Ponadto biedniejsze z nich mogą mieć trudności z uzyskaniem kredytu, zwłaszcza jeśli nie mają zabezpieczenia.

Nierówności dochodowe: w Polsce bogacą się głowni najbogatsi