OECD opublikowało najnowszy raport na temat tego, jak państwa członkowskie wspierają w sposób bezpośredni badania i rozwój (B&R) oraz jaka jest to skala wsparcia dla biznesu. W opracowaniu pokazany jest nie tylko udział w stosunku do PKB, ale także struktura wsparcia. Może to być zarówno pomoc bezpośrednia, jak i ulgi podatkowe. Okazało się, iż Polska wspiera biznes pieniędzmi, a nie ulgami podatkowymi.
Najwięcej w badania i rozwój zainwestowały Francja i Rosja
Wśród państw, które najwięcej inwestowały w 2018 roku w badania i rozwój w sposób bezpośredni są Francja i Rosja. Oba państwa wspierały biznes, wydając na ten cel mniej więcej 0,4% PKB. Inny był jednak rodzaj tego wsparcia. Francja w znacznym stopniu pomagała, tworząc ulgi podatkowe na badania i rozwój. Z kolei Rosja podobnej skali wolała wspierać badania i rozwój poprzez bezpośrednie finansowanie.
Na trzecim miejscu w zestawieniu z wynikiem 0,34% PKB jest Zjednoczone Królestwo, gdzie również częściej przedsiębiorstwa są wspierane poprzez ulgi podatkowe, a nie transfer środków.
Przyglądając się wykresowi, można zauważyć, że w krajach, gdzie pomoc dla firm była większa, w większości przypadków opierała się ona na ulgach podatkowych. Z kolei w przypadku państw, gdzie skala pomocy w stosunku do PKB była mniejsza, było to głównie bezpośrednie finansowanie.
Wsparcie państwa dla biznesu przy B&R, źródło OECD
Polska wspiera biznes pieniędzmi, a nie ulgami podatkowymi
Największy udział bezpośredniego finansowania w całościowym wsparciu firm przez rząd w ramach B&R jest w Niemczech, Izraelu, Finlandii, Luksemburgu, Estonii, Szwajcarii, Szwecji oraz Polsce. Co ciekawe, również w USA większy udział ma bezpośrednia pomoc, aniżeli ulgi podatkowe.
Zobacz także: Robotyzacja polskich firm jest na żałośnie niskim poziomie
Skala pomocy dla biznesu w stosunku do PKB jest różna w analizowanych krajach, jednak ciekawszą informacją wydaje się być ich struktura. Nie można jednoznacznie stwierdzić, że kraje, które bardziej stawiają na ulgi podatkowe, mają bardziej innowacyjne firmy a te, które stawiają na bezpośrednie wsparcie mniej. W jednej i w drugiej grupie są państwa, które należą do globalnej czołówki pod względem innowacji.
Niemniej jednak coraz częściej się pojawiają głosy, że ulgi podatkowe nie są odpowiednim narzędziem do stymulowania B&R. Mariana Mazzucato w książce „Przedsiębiorcze Państwo” wskazuje, że ulgi podatkowe są szczególnie nieskuteczne w przypadku małych i średnich firm. Z badań wynika, że nie skłaniają one do rozwoju innowacji, a do optymalizacji podatkowej. Ponadto autorka podaje, że cięcia podatkowe wprowadzone w latach 80. w krajach anglosaskich nie spowodowały wzrostu inwestycji, a jedynie zmieniły dystrybucję dochodów. Sama autorka wielokrotnie zaznacza w książce, że skuteczniejsze jest bezpośrednie dofinansowywanie centrów badawczo-rozwojowych.
Na podstawie danych OECD trudno jednoznacznie stwierdzić, czy wsparcie bezpośrednie, czy też podatkowe jest lepsze. Można jednak zaobserwować, że dyskurs akademicki kieruje się coraz mocniej w stronę bezpośredniego finansowania, a w mniejszym stopniu w stronę ulg podatkowych.
