System ochrony zdrowia potrafi mieć różne oblicza

W obliczu pandemii koronawirusa SARS-CoV 2 wiele państw zastanawia się, jak zreformować swój system ochrony zdrowia tak, by blokady i nadprogramowe zgony wywołane przeciążeniem ośrodków zdrowia nie powtórzyły się w przyszłości. Na świecie występują różne typy takich systemów, a podstawowe trzy omówimy poniżej.

System ochrony zdrowia całkowicie lub częściowo prywatny

Całkowicie prywatnych systemów jest na świecie naprawdę niewiele. W większości są one w jakiś sposób uzupełniane pieniędzmi publicznymi. W USA funkcjonuje model, w którym w podstawowym systemie koszty badań i zabiegów pokrywa ubezpieczyciel lub sam pacjent. Natomiast jeśli nie posiada ubezpieczenia, dostępne są usługi takich agencji jak Medicare, które zapewnia ubezpieczenie zdrowotne osobom powyżej 65 roku życia lub Medicaid, zajmujące się opieką osób, których nie stać na żadną formę ubezpieczenia. Pozostała część społeczeństwa zdana jest na łaskę i niełaskę ubezpieczyciela. W ramach różnych pakietów – tańszych lub droższych – opłaca się różny poziom oferowanej opieki. 

Często to pracodawca opłaca stawki ubezpieczenia zdrowotnego pracownika. Powoduje to czasem patologie, w których pracownik, zmieniając miejsce zatrudnienia, nawet zachowując jego ciągłość czasową, może być przez jakiś czas pozbawiony ubezpieczenia zdrowotnego z powodu okresu karencji wymaganego przy zmianie firmy zapewniającej ubezpieczenie. Ponadto ubezpieczyciel niekoniecznie musi mieć zawartą umowę ze wszystkimi sieciami szpitali, przez co znajdujący się w nagłej sytuacji pacjent, zawieziony do szpitala, z którym jego ubezpieczyciel nie dał rady wcześniej dogadać warunków współpracy, może obudzić się po zażegnaniu problemu medycznego z rachunkiem wynoszącym dziesiątki tysięcy dolarów. 

System uniwersalnej opieki zdrowotnej

W systemie uniwersalnym wszyscy mieszkańcy objęci są jakąś formą opieki zdrowotnej, obowiązkowo i bez wyjątku. Prowadzenie takiego systemu ma na celu wyeliminowanie sytuacji opisanych wyżej, w których pacjent ponosi koszty leczenia na bieżąco. System uniwersalny może być osiągnięty bądź to przez zobligowanie obywateli do zaciągnięcia własnych ubezpieczeń, bądź to przez pokrycie całej ludności ubezpieczeniem państwowym. 

Wyróżnia się dwa podstawowe typy uniwersalnych systemów:

system “single-payer”

W systemie tym państwo jest jedynym płatnikiem rachunków za opiekę zdrowotną, czy to wobec publicznej (choć formalnie niezależnej) spółki, czy to wobec jednostek prywatnych. Takie podejście panuje między innymi w Australii, Kanadzie, Brazylii, Włoszech, Wielkiej Brytanii czy Norwegii:

system publicznego programu ubezpieczeń

W takim systemie państwo zapewnia ochronę zdrowia jedynie osobom legalnie zatrudnionym oraz ich rodzinom i bezrobotnym. Takie podejście występuje między innymi w Niemczech, Francji, Polsce, Chinach czy Indiach. 

Warto zauważyć, że w obu tych przypadkach może pojawić się jednostka publiczna, sama w sobie sprawująca opiekę zdrowotną w ramach usług świadczonych państwu, jak brytyjski NHS czy polski NFZ. 

Systemy ochrony zdrowotnej na całym świecie borykają się z wieloma problemami, niezależnie od przyjętego modelu. Czy są to zbyt długie kolejki do specjalistów, jak w Polsce czy w Kanadzie, czy zbyt duża losowość świadczonych usług opieki, jak w Stanach Zjednoczonych. Wiadomo jednak, że większość z tych systemów potrzebuje pilnych reform. A to, jak zostaną one przeprowadzone, będzie jednym z głównych punktów zainteresowania polityków i obywateli w najbliższych dekadach. 

Zobacz także: Oczekiwana długość życia w Chinach większa niż w USA