Azja i OceaniaGospodarka

Tajwan wzbogacił się na globalizacji, podtrzymując nierówności w ryzach

Gospodarka Tajwanu przez lata czerpała z globalizacji, utrzymując przy tym nierówności we względnych ryzach

Tajwan kojarzy nam się głównie z oazą półprzewodników, suwerennością i demokracją, a także z konfliktem z Chinami. Warto również zauważyć, że gospodarka Tajwanu charakteryzuje się całkiem równomierną dystrybucją dochodów i niskim ubóstwem na tle regionu. To dość zdumiewające, zważywszy, że model gospodarczy jest oparty o przemysł wysokich technologii. 

Tajwan – kraj znany z mikrochipów i konfliktu z Chinami

Tajwan to kraj uznawany zaledwie przez 13 państw na świecie będący potentatem technologicznym i zajmujący 22. miejsce na świecie pod względem nominalnego PKB mimo swojej niewielkiej powierzchni. Gospodarka słynie z produkcji półprzewodników i jest głęboko zglobalizowana. Tajwan zajmuje 15. miejsce pod względem eksportu i 22. miejsce pod względem importu na świecie. Zwłaszcza pandemia COVID-19 pokazała, że światowa gospodarka jest silnie uzależniona od Tajwanu, a uściślając, od kolosa technologicznego Taiwan Semiconductor Manufacturing Company (TSMC), który odpowiada za produkcję 90 proc. półprzewodników na świecie.

Tajwan w polskim przekazie medialnym jest również pokazywany w świetle konfliktu z Chinami, w którym udział biorą także Amerykanie. Konflikt ma charakter zarówno polityczny (demokracja vs autokracja), jak i ekonomiczny. Stany Zjednoczone nie mogą dopuścić do przejęcia firmy TSMC przez Pekin, gdyż odcięłoby to amerykański rynek od niezbędnych dostaw podzespołów, co poniosłoby za sobą kolosalne skutki gospodarcze. Z kolei Chiny mają ambicje pełnego uzależnienia od siebie „zbuntowanej prowincji”. Problem w tym, że roszczenia te oparte są o nie do końca jasne „prawa historyczne”. Więcej o sporze na linii Chiny-Tajwan pisaliśmy w tekście USA i Chiny – gospodarcze tło konfliktu o Tajwan.

Gospodarka Tajwanu. Wyniki na tle Korei

Produkt krajowy brutto Tajwanu wyrażony w parytecie siły nabywczej wzrósł z 61,6 mld dolarów w 1980 roku do 1603,7 mld dolarów w 2022 roku, czyli ponad 20-krotnie. Tempo wzrostu gospodarczego wcale nie odbiegało od wzrostu Korei Południowej (więcej o koreańskim cudzie gospodarczym Czytelnik znajdzie w raporcie OG). Lata 80. i 90. XX wieku to dla obu krajów okres prosperity. Realny PKB rósł w tempie przekraczającym 5%, a momentami nawet 10%. Azjatycki kryzys finansowy w 1998 roku i pęknięcie bańki internetowej na początku XXI wieku nieco osłabiły wzrost. Jednak kolejne lata aż do światowego kryzysu finansowego owocowały poprawą wyników ekonomicznych.

Na tle regionu azjatyckiego, Tajwan źle zniósł kryzys finansowy. PKB w 2009 roku spadł o 1,6%, podczas gdy w Korei Południowej wzrósł o 0,8%, a w Chinach o 9,4%. Dlaczego? Odpowiedź znajduje się w pierwszym rozdziale niniejszego tekstu – wysoki stopień integracji z gospodarką światową, zwłaszcza amerykańską, gdzie piekło związane z załamaniem finansowym się rozpoczęło.

Negatywne zmiany demograficzne osłabiają wzrost

Ostatnia dekada nie należała do udanych zarówno dla gospodarki Tajwanu, jak i Korei Południowej. Przyczyny? Z jednej strony osłabienie światowej wymiany handlowej (światowy kryzys finansowy okazał się punktem zwrotnym dla postępującej globalizacji), z drugiej strony demografia.

Jak wskazuje Adam Suraj, jeden z redaktorów naszego portalu:

Wraz z upływem dekad tak jak w wielu innych azjatyckich tygrysach gospodarczych, współczynnik dzietności w Tajwanie spadał Jeszcze w 1960 roku przeciętna liczba dzieci, którą urodziłaby kobieta w ciągu całego okresu rozrodczego wynosiła około 5,8. Z kolei już w 2021 roku współczynnik dzietności osiągnął zaledwie 0,98.

W rezultacie liczba populacji na Tajwanie od wielu lat stoi niemalże w miejscu. W 2010 roku Tajwan liczył 23,16 mln mieszkańców, podczas gdy w 2022 roku jest to 23,33 mln mieszkańców. To jednak dopiero początek negatywnych zmian demograficznych. Według prognoz Narodowej Rady Rozwoju w 2035 roku współczynnik dzietności na Tajwanie wyniesie zaledwie 1,12, co oznacza, że będzie należał do najniższych na świecie.

PKB per capita wyrażony w parytecie siły nabywczej wzrósł z 3446,2 dolarów międzynarodowych w 1980 roku do 69150,7 dolarów w 2022 roku. W 2021 roku PKB na mieszkańca przekroczył 30 tys. amerykańskich dolarów, co oznacza, że Tajwan zyskał status gospodarki rozwiniętej.

Zobacz także: Tajwański port otwiera siódmy terminal kontenerowy

Ile wynosi inflacja w Tajwanie?

Tajwan podobnie jak inne azjatyckie gospodarki słynie ze stabilnej inflacji i niskiego bezrobocia. Od 1994 roku stopa inflacji nie przekracza 5%, natomiast bezrobocie znajduje się w okolicach 3-5%. W ubiegłej dekadzie wystąpiła nawet chwilowa deflacja, jednak szok cen energii i żywności doprowadził do relatywnie wysokiego wzrostu cen w gospodarce. Średnioroczna inflacja wzrosła z -0,2% w 2020 roku do 2,0% w 2021 roku i 2,9% w 2022 roku. Stopa bezrobocia zaś wyniosła w ub. roku 3,7%. W XXI wieku tylko raz bezrobocie znajdowało się na tak niskim poziomie – w 2018 roku.

Nierówności są w ryzach a ubóstwo jest niskie

Niewątpliwy sukces gospodarki Tajwanu jest w dużym stopniu efektem rozwoju Chin i dynamicznie narastającego procesu współzależności i integracji gospodarki światowej. A jak w kraju, który jest ośrodkiem zaawansowanych technologii, kształtują się nierówności i ubóstwo?

Gdy kraj rozwijał się w szybkim tempie m.in. na sterydach globalizacji i rozwoju Chin, stopa ubóstwa wzrosła z 0,82% w 1992 roku do 1,70% w 2021 roku, natomiast współczynnik Giniego w ciągu trzech dekad wzrósł z 0,28 do 0,34. Wskaźnik Giniego w Korei Południowej (0,31) i Singapurze (0,39) jest porównywalny, podczas gdy poziom stopy ubóstwa poniżej 2% należy uznać za niski na tle regionu, jak i świata. Ponadto według danych tajwańskiej Dyrekcji Generalnej ds. Budżetu, Rachunkowości i Statystyki w 2021 r. 1% najlepiej zarabiających stanowił 10% dochodu narodowego. To mniej niż w Korei Południowej (12%) i w Singapurze (14%).

Z drugiej strony od 1990 roku pracownicy dysponują coraz mniejszą częścią tortu dochodu narodowego. W 2021 roku wynagrodzenia pracowników najemnych stanowiły 43,03%, zyski operacyjne 36,53%, środki trwałe 15,74%, podczas gdy podatki pośrednie netto (różnica między podatkami pośrednimi, np. VAT a dotacjami państwa) 4,7%. Udział w PKB tzw. kapitalistów wzrósł z ok. 30% na początku lat 90. do 36,5% obecnie, podczas gdy udział pracowników spadł z ok. 50% do 43%.

Niemniej, gospodarka Tajwanu przez lata czerpała z globalizacji i stanowi centrum technologiczne świata, a mimo to udało jej się podtrzymać nierówności dochodowe we względnych ryzach. Należy to uznać za sukces.

Cud nad rzeką Han, czyli jak Korea dokonała największego skoku gospodarczego w dziejach [RAPORT OG]

Wszelkie prawa do treści zastrzeżone.

Gabriel Chrostowski

Analityk makroekonomiczny, w wolnych chwilach uprawiający piłkę nożną oraz biegi krótko- i długodystansowe

Polecane artykuły

Back to top button

Adblock Detected

Please consider supporting us by disabling your ad blocker