Wykształcenie, majątek, zdrowotność, wiedza oraz pracowitość w skali świata, mają mniejszy wpływ na warunki ekonomiczne, niż się wydaje. Decydującym czynnikiem jest miejsce urodzenia. To, czy dana osoba urodziła się w gospodarce uprzemysłowionej, czy w rozwijającej się w znacznym stopniu determinuje warunki życia jednostki. Jednak jak się okazuje, globalne nierówności ekonomiczne mogą się zmniejszyć w przyszłości. Istnieje na to szansa, jednak spełnionych musi być kilka kluczowych warunków.
Co wpływa na globalne nierówności ekonomiczne?
Branko Milanovic, ekspert odpowiadający za globalne nierówności ekonomiczne, wskazuje, że kraj urodzenia jest najważniejszym czynnikiem determinującym dochód danej osoby. Dokładniej, czynnik ten odpowiada za 2/3 globalnych różnic majątkowych. Wynika to z faktu, iż 97 proc. ludzi na świecie nie zmienia miejsca zamieszkania. Zatem tam, gdzie dana osoba się urodzi, tam w większości przypadków będzie również żyć. Dodatkowo możliwości migracyjne są gorsze w krajach biedniejszych, aniżeli w bogatszych. Przeciętny mieszkaniec Burundi chcąc zmienić niesprzyjające środowisko polityczne, gospodarcze oraz kulturowe zetknie się z wieloma ograniczeniami. Oczywiście na nierówności również mają wpływ takie czynniki jak: wykształcenie, etyka pracy, wiedza, tryb życia czy talent. Jednakże czynniki te w głównym stopniu determinują nierówności na poziomie krajowym bądź regionalnym.
Jaka jest różnica między krajami?
Jak wskazuje poniższy wykres, niecałe 4 mld osób żyje za mniej niż 6,70 dolarów dziennie. Stanowi to mniej więc połowę populacji światowej. Natomiast 15 proc. ludzi na świecie żyje za minimum 30 dolarów dziennie. Warto zaznaczyć, iż wynagrodzenie o wartości 30 dolarów dziennie stanowi granicę ubóstwa w krajach o wysokich dochodach. Zatem, aż 85 proc. populacji żyje w ubóstwie według jego granicy w krajach OECD. Oczywiście jest to nieco prymitywne porównanie. Jednak pokazuje ono rozbieżność dochodową pomiędzy państwami na świecie.
Zobacz także: Ewolucja nierówności majątkowych w Europie i Stanach Zjednoczonych
Max Roser założyciel Our World in Data porównał dwa przeciwstawne kraje pod względem dochodów: Danię i Etiopię. Jego obliczenia po pierwsze potwierdziły, iż istnieją wysoce skrajne nierówności ekonomiczne. A po drugie, że miejsce urodzenia determinuje prawie wszystko tak jak w tym przypadku. Z poniższego wykresu wynika, iż osoba, która urodziła się w Danii, prawie na pewno ma dochód wyższy niż średnia światowa (16 USD dziennie). Natomiast osoba urodzona w Etiopii prawie na pewno posiada niższy dochód niż owa średnia. Oczywiście takich przykładów jest znacznie więcej. Wykres ten jedynie uzmysławia skalę problemu, jakim jest globalna nierówność ekonomiczna.
Zobacz także: World Inequality Report: 2750 osób jest bogatszych od połowy ludzkości
Co musi się stać, aby ten problem rozwiązać?
Max Roser stwierdza, że aby osiągnąć świat bardziej wyrównany pod względem dochodu, niezbędny jest duży wzrost gospodarczy. Z kolei pod pojęciem wzrost gospodarczy rozumie on wzrost produkcji dóbr i usług, które mogą zaspokoić potrzeby najbiedniejszych. Przeprowadził on badanie na podstawie gospodarki Danii, która jest przykładem kraju z relatywnie niskimi nierównościami dochodowymi. Z wykorzystaniem swoich obliczeń i metodologii Roser stwierdza, iż na przykład w Etiopii, aby osiągnąć średni poziom dochodu w Danii, wynagrodzenia muszą wzrosnąć ponad 16-krotnie. Analizując gospodarczą historię świata, a w tym ostatnie lata jest to możliwe pod pewnymi względami. Dla przykładu gospodarka Szwecji, w ciągu ostatnich 50 lat, zwiększyła się 3-krotnie, w ciągu stu lat 10-krotnie, a w ciągu dwóch wieków 30-krotnie. Ogólnie rzecz biorąc Roser wnioskuje, iż aby znacznie zmniejszyć ubóstwo na świecie, gospodarka światowa musiałaby wzrosnąć ponad 5-krotnie. Wówczas globalne ubóstwo byłoby na poziomie ubóstwa w Danii (14 proc.). Jednak muszą być spełnione trzy warunki: Każdy kraj na świecie zmniejsza nierówności do poziomu Danii, kraje biedniejsze od Danii dochodzą do jej poziomu średniego dochodu (55 USD), kraje bogatsze od Danii zmniejszają średni dochód do jej poziomu. Czy jest to możliwe? Szczególnie ostatni czynnik wydaje się mało realistyczny.
Zobacz także: Dlaczego nierówności w Europie są mniejsze? To nie kwestia redystrybucji
