Globalny dług w 2021 roku spadł w najszybszym tempie od dziesięcioleci!
Globalny dług w 2021 roku spadł o 10 punktów procentowych do równowartości 247% PKB. Zadłużenie malało w krajach rozwiniętych i na rynkach wschodzących, podczas gdy w krajach o niskich dochodach dalej rosło.
Globalny dług w 2021 roku spadł, ale pozostaje wysoki
Zadłużenie całego świata zmniejszyło się w 2021 roku w najszybszym tempie od 70 lat, a mimo to wciąż pozostało na wyższym poziomie niż przed pandemią. To pokazuje skalę eskalacji długu w czasie kryzysu COVID-19.
Jak pokazuje poniższy wykres opracowany przez ekonomistów V. Gaspara, P. Medasa i R. Perrelliego z IMF, globalny dług spadł z 257% PKB w 2020 r. do 247% PKB w 2021 roku. Aby dług spadł do poziomu z 2019 r., musiałby zmniejszyć się o blisko 20 pkt procentowych. Zważywszy na wzrost globalnych stóp procentowych i spowolnienie światowej gospodarki w okresie 2022-2023, wydaje się, że scenariusz ten jest mało prawdopodobny.
Zobacz także: Dług publiczny w Polsce spada i jest niższy niż przed wprowadzeniem 500+
Zadłużenie prywatne obejmujące zobowiązania odsetkowe przedsiębiorstw niefinansowych i gospodarstw domowych zmniejszyło się o 6 pkt proc. do 153% PKB. Natomiast zadłużenie publiczne zmalało o 4 pkt proc. do 96% PKB. Był to tym samym największy spadek długu państwowego od dziesięcioleci. Warto zauważyć, że wyrażone w dolarach globalne zadłużenie rosło, choć w wolniejszym tempie niż w 2020 r., osiągając rekordowe 235 bilionów dolarów w zeszłym roku.
Zobacz także: Polska branża transportu, spedycji i logistyki ma ogromne długi!
W rezultacie, w latach 2019-2021 mieliśmy do czynienia z największymi wahaniami światowego długu w historii. Podczas kryzysu pandemicznego państwa zaciągały długi, aby wesprzeć sferę realną gospodarki, natomiast gospodarstwa domowe wykorzystały czas zerowych stóp procentowych na przykład do zakupu mieszkań. Jednocześnie, globalna recesja doprowadziła do szybszego wzrostu zadłużenia, aniżeli przyrostu nominalnego PKB. Następnie w 2021 roku gospodarka dynamicznie się ożywiła, a stopy procentowe Fed czy EBC wciąż były na niskim poziomie, co sprzyjało obniżeniu się globalnego długu.
Do wahań zadłużenia przyczyniła się również inflacja, która poruszała się wraz z produkcją, tzn. doprowadziła do dużych wahań nominalnego PKB. W 2020 r. inflacja zmalała, wskutek czego luka między nominalnym a realnym PKB była mała. W kolejnym roku tendencja ta uległa odwróceniu i inflacja stopniowo rosła, podążając za wzrostem nominalnego PKB, co ułatwiło spadek długu. Nominalny PKB (mianownik) rósł bowiem szybciej niż dług sektora prywatnego i publicznego (licznik).
Zobacz także: Odsetki od długów najbiedniejszych krajów drastycznie wzrosną!
Powyższe efekty ilustruje wykres poniżej, który pokazuje zmianę długu publicznego (po prawej) i prywatnego (po lewej) w 2021 r. w stosunku do 2020 r. Wykres ukazuje także kontrybucję wskaźnika inflacji i stopy wzrostu do tego spadkowego trendu, tzn. w jakim stopniu inflacja i wzrost PKB przyczyniły się do obniżenia długu. W Brazylii inflacja i wzrost spowodowały spadek długu prywatnego o ponad 10 punktów procentowych, a publicznego o blisko 15 pkt proc. To nie oznacza jednak, że o taki poziom spadł dług. Wysokie potrzeby pożyczkowe rządu i sektora prywatnego spowodowały, że wskaźniki zadłużenia zmniejszyły się kolejno o ponad 5 p.proc. i 0,1 p.proc.
W Chinach i Niemczech mimo wysokiej inflacji i wzrostu PKB, dług publiczny wzrósł, ponieważ deficyty budżetowe były zbyt duże, aby wzrost nominalnego PKB mógł to zrekompensować. Niemniej, w większości państw, rosnąca inflacja i ożywienie postpandemicznego pozwoliły obniżyć wskaźniki zadłużenia zarówno w sektorze publicznym, jak i prywatnym.
Dług w krajach o niskich dochodach rośnie, mimo globalnego spadku
Pod względem grup krajów według dochodów, dynamika zadłużenia w 2021 roku znacznie się różniła. W gospodarkach rozwiniętych dług publiczny i prywatny spadł o 5%, redukując o jedną trzecią wzrost zadłużenia z 2020 roku. Na rynkach wschodzących z wyłączeniem Chin spadek długu pozwolił zrekompensować ok. 60% wzrostu wskaźnika w 2020 roku. W krajach rozwijających się o niskich dochodach wskaźniki całkowitego zadłużenia wciąż rosły w 2021 r., szczególnie w sektorze prywatnym.
W Chinach dług w sektorze publicznym wzrósł, natomiast w sektorze prywatnym dość silnie spadł do poziomu bliskiego z 2019 roku. W Stanach Zjednoczonych zarówno dług publiczny, jak i prywatny spadł, choć wciąż jest zdecydowanie wyżej w stosunku do poziomu sprzed pandemii.
