Jaki może być koszt wojny dla Izraela? Ostatnie wojny nie były dotkliwe

Koszt wojny wynosi niejednokrotnie dziesiątki, a nawet setki miliardów dolarów. Gorąca sytuacja w Izraelu sprawia, że eksperci są coraz pewniejsi otwartej wojny między Izraelem a Palestyną. Jaki może być koszt takiej wojny? Sprawie przyjrzał się Sebastian Sajnóg z PIE.

• Można powiedzieć, że koszt wojny (także tej potencjalnej) Izrael ponosi na co dzień od momentu powstania. W pierwszych latach istnienia nakłady te sięgały kilkunastu procent PKB. W czasie wojny sześciodniowej, w 1967 roku było to 15% PKB. Podczas wojny Jom Kipur było to aż 30% PKB.
• W ostatnich latach wydatki na wojsko przekraczały w Izraelu 5%. To jeden z najwyższych wydatków na całym świecie.
• Bank Izraela szacuje, że II wojna libańska w 2006 r. przyniosła stratę w PKB rzędu 0,35-0,50%, konflikt izraelsko-palestyński w 2014 r. – około 0,3% PKB.
• Koszt wojny w przypadku otwartego konfliktu, może wynieść w przeciągu 10 lat nawet 45,7% PKB Palestyny oraz 10,3% PKB Izraela. Dla porównania, przy pokojowej egzystencji gospodarki te mogły rozwinąć się odpowiednio o 48,8 proc. oraz 5,2 proc. PKB.

Koszt wojny? Izrael ma wpisane wojny w DNA

Historia współczesnego Izraela rozpoczęła się w 1948 roku, kiedy kraj ten ogłosił niepodległość. Już od pierwszych dni istnienia, Żydzi musieli bronić swojego kraju. Zagrożenie konfliktem zbrojnym jest wpisane w DNA Izraela. Kraj ten mimo niedługiej historii ma za sobą już bardzo wiele wojen. To z kolei wymusza na władzach bardzo wysokie nakłady na wojsko i obronność.

W ostatnich latach wydatki na wojsko przekraczały w Izraelu 5%. To jeden z najwyższych wydatków na całym świecie. Więcej wydają jedynie nieliczne autorytarne państwa lub kraje, które są w stanie wojny. Jest to także poziom znacznie wyższy od państw NATO. Bardzo wielu jego członków ma problem, aby wypełnić sojusznicze zobowiązania dotyczące wydawania na ten cel 2% PKB.

Można powiedzieć, że koszt wojny (także tej potencjalnej) Izrael ponosi na co dzień od momentu powstania. W pierwszych latach istnienia nakłady te sięgały kilkunastu procent PKB. W czasie wojny sześciodniowej, w 1967 roku było to 15% PKB. Podczas wojny Jom Kipur było to aż 30% PKB — czytamy w Tygodniku Gospodarczym PIE (41/2023). Sytuacji przyjrzał się analityk Polskiego Instytutu Ekonomicznego — Sebastian Sajnóg.

Pomimo trudnej sytuacji, Izrael rozwija się bardzo szybko

Mimo że kraj ten żyje w cieniu kolejnych konfliktów zbrojnych, to wzrost PKB Izraela przez wiele lat budził podziw i zazdrość innych państw. Niesprzyjające położenie geopolityczne nie powstrzymało jego gospodarki i te rosła nieprzerwanie od 2002 do 2020 roku. Izrael należał do kilku państw rozwiniętych, które nie odnotowały recesji w czasie Kryzysu Finansowego. Dopiero pandemia COVID-19 spowodowało spadek PKB Izraela.

Wysokie nakłady finansowe na wojsko przyczyniały się do opracowywania nowych technologii, co stymulowało wzrost gospodarczy – dodaje Sebastian Sajnóg.

Sam wpływ ataków oraz konfliktów zbrojnych, w których uczestniczył Izrael, jest przedmiotem licznych analiz, które starają się oszacować wielopłaszczyznowe skutki występujących napięć.

Koszt wojny może być dla Izraela wyższy niż zwykle

Ostatnie wojny nie były dla Izraela zbyt kosztowane. Straty dla gospodarki liczone były w ułamkach procenta PKB Izraela. Dodatkowo wcześniejsze konflikty z Hamasem skutkowały krótkotrwałymi spadkami PKB, które szybko rekompensowane były zwiększoną aktywnością gospodarczą po zawieszeniu walk.

Dla przykładu Bank Izraela szacuje, że II wojna libańska w 2006 r. przyniosła stratę w PKB rzędu 0,35-0,50%, konflikt izraelsko-palestyński w 2014 r. – około 0,3% PKB. Na wielkość strat wpływ nie tylko zasięg, ale także czas trwania działań zbrojnych. Wojny zazwyczaj wiążą się ze spadkiem konsumpcji dóbr nietrwałych. Co ciekawe, pozostałe wydatki są w tym czasie stosunkowo stabilne.

Zobacz też: W tym roku wydamy na wojsko 3,9% PKB. Ilu żołnierzy ma Polska?

Mocny był za to wpływ działań wojennych na turystykę. Z oczywistych względów liczba turystów odwiedzających kraj, w tym okresie znacznie spada. Warto jednak dodać, że aktywność w sektorze wracała jednak do poziomu z okresu poprzedzającego walki po około roku.

Ile może kosztować Izrael obecny konflikt? Otwarta wojna przyniesie znacznie większe straty gospodarcze, choć w przypadku Palestyny będą one wielokrotnie wyższe. Amerykański think tank wojskowy RAND, analizował różne scenariusze konfliktu palestyńsko-izraelskiego. Jaki wnioski płyną z tych analiz?

Koszt wojny w przypadku otwartego konfliktu, może wynieść w przeciągu 10 lat nawet 45,7% PKB Palestyny oraz 10,3% PKB Izraela. Dla porównania, przy pokojowej egzystencji gospodarki te mogły rozwinąć się odpowiednio o 48,8 proc. oraz 5,2 proc. PKB.

Śmigłowce dla Wojska Polskiego? Oto maszyny, które planujemy zakupić