Wydatki na wojsko. Jakie kraje wydają najwięcej? [RANKING]

Wojna na Ukrainie sprawiła, że wydatki na wojsko na całym świecie znacznie wzrosły. Które kraje wydają na obronę najwięcej? Jak na ich tle wypada Polska? Ile wydaliśmy na armię w 2022 roku?

Wydatki na wojsko na świecie urosły o 350 mld dolarów po 2014 roku

Dzisiaj opublikowane zostały najnowsze szacunki globalnych wydatków na wojsko. SIPRI (czyli Stockholm International Peace Research Institute) co roku w kwietniu publikuje najnowsze zestawienia dotyczące finansowania sił zbrojnych na całym świecie. Dzięki najnowszym danym możemy przyjrzeć się poziomowi wydatków w 2022 roku. Jak wyglądały one w ciągu ostatnich 20 lat?

Na początku XXI wieku globalne wydatki na wojsko wynosiły zaledwie 1,2 mld dol. (podawane przez SIPRI wartości dotyczą siły nabywczej dol. z 2021 roku). Zakończony dekadę wcześniej wyścig zbrojeń pomiędzy ZSRR a USA sprawił, że państwa były coraz mniej zainteresowane wydatkami na zbrojenia. Jeszcze w 1988 roku globalne wydatki wynosiły 1,6 bln dol. Sytuacja zmieniła się jednak na początku tego wieku, ponieważ USA zaangażowało się w wojnę w Iraku, a potem w Afganistanie.

Zobacz też: Firmy wojskowe zarobiły na wojnie w Afganistanie ponad 2 biliony dolarów

W latach 2001-2011 wydatki wzrosły z 1,2 bln dol. do 1,9 bln dol. Wygasająca wojna sprawiła, że amerykańskie wydatki spadły. Wraz z nimi spadły światowe środki przeznaczane na zbrojenia. W latach 2011-2014 spadły one z 1,89 bln dol. do 1,83 bln. Pojawił się jednak inny czynnik. Rosnąć zaczęły wydatki takich państwa jak Chiny czy Indie. Potężne gospodarki pozwalały na utrzymanie coraz większej i nowocześniejszej armii. Imperialne ambicje tych państw pociągnęły za sobą wzrost wydatków na armię. To sprawiło, że globalnie wydatki znów zaczęły wzrastać. W 2019 roku przebiły one poziom 2 bln dol. a w 2022 roku (również za sprawą wojny na Ukrainie) wyniosły 2,19 bln dol.

Jeśli podzielimy wydatki według regionów geograficznych, to dojdziemy do wniosku, ze najwięcej wydają Ameryki. Jest to oczywiście głównie zasługa Stanów Zjednoczonych. Duży udział ma również Europa i Azja. I o ile w przypadku Europy wydatki są na stabilnym poziomie, o tyle udział Azji bardzo szybko wzrasta. To głównie zasługa Chin i Indii, ale swoją cegiełkę dorzuciły także takie państwa jak Korea Południowa, Japonia, Australia czy Katar.

Wydatki na wojsko 2022. Kto wydaje najwięcej?

Jakie kraje wydają na wojsko najwięcej? Odpowiedzieć na to pytanie można na dwa sposoby. Po pierwsze, można ocenić wydatki bezwzględne. Tutaj oczywiście na szczycie listy znajdą się największe globalne gospodarki. Po drugie, można sprawdzić, które kraje wydają największy % swojego PKB. To z kolei pozwoli ocenić, jakie są najbardziej „zmilitaryzowane” państwa na świecie.

Kto wydał na wojsko najwięcej w 2022 roku? Jeśli chodzi o wydatki bezwzględne, to wygrywa USA. Było to w 2022 roku aż 877 mld dol., co stanowiło 39% światowych wydatków na ten cel. Drugie miejsce z wynikiem 292 mld dol. zajęły Chiny (ich udział to 13%). Można więc śmiało powiedzieć, że USA deklasuje pod tym względem resztę świata. Warto jednak pamiętać, że jeszcze dekadę wcześniej, wydatki Stanów Zjednoczonych stanowiły aż połowę wydatków świata.

Zobacz też: Ile Stany Zjednoczone wydają na wojsko? 163 razy więcej niż na zatrzymanie pandemii

Trzecim największym budżetem mogą pochwalić się Rosjanie. W 2022 roku wydali na armię 86,4 mld dol. Widać tutaj duży wzrost (o 9,2% r/r.), ponieważ w 2021 roku znaleźli się na 5. miejscu na świecie. Większe wydatki związane są oczywiście z zaangażowaniem rosyjskiej armii na Ukrainie. Czwarte miejsce zajęły Indie, których wydatki wyniosły 81,4 mld dol. Następne miejsce może wiele osób zaskoczyć, ponieważ jest to Arabia Saudyjska. Wydatki na ten cel wyniosły w tym kraju 75 mld dol.

W pierwszej dziesiątce znalazły się jeszcze: Wielka Brytania (68,5 mld dol.), Niemcy (55,8 mld dol.), Francja (53,6 mld dol.), Korea Południowa (46,4 mld dol.) oraz Japonia (46 mld dol.). Polska z wynikiem 16,6 mld dol. znalazła się na 18 pozycji na świecie. Stanowiły zaledwie 0,7% globalnych wydatków. Tak wygląda zestawienie 25 państw o największych wydatkach na wojsko:

1. Stany Zjednoczone 877 mld dol.
2. Chiny 292 mld dol.
3. Rosja 86,4 mld dol.
4. Indie 81,6 mld dol.
5. Arabia Saudyjska 75 mld dol.
6. Wielka Brytania 68,5 mld dol.
7. Niemcy 55,8 mld dol.
8. Francja 53,6 mld dol.
9. Korea Południowa 46,4 mld dol.
10. Japonia 46 mld dol.
11. Ukraina 44 mld dol.
12. Włochy 33,5 mld dol.
13. Australia 32,3 mld dol.
14. Kanada 26,9 mld dol.
15. Izrael 23,4 mld dol.
16. Hiszpania 20,3 mld dol.
17. Brazylia 20,2 mld dol.
18. Polska 16,6 mld dol.
19. Holandia 15,6 mld dol.
20. Katar 15,4 mld dol.
21. Tajwan 12,5 mld dol.
22. Singapur 11,7 mld dol.
23. Turcja 10,6 mld dol.
24. Pakistan 10,3 mld dol.
25. Kolumbia 9,9 mld dol.

Zobacz też: Koniec niskich wydatków na obronność! Budżet wojskowy Francji wzrośnie o ponad 35 proc.

Jeśli chodzi o największe wydatki względem PKB kraju, to na czele pojawiła się Ukraina. Z uwagi na trwającą tam wojnę, tak wysoka pozycja nie powinna nikogo dziwić. Ukraińcy wydali w 2022 roku na armię 34% PKB. Drugie miejsce na świecie zajęła Arabia Saudyjska (7,4%). Na trzecim miejscu znalazło się kolejne państwo Zatoki Perskiej — Katar (7%). Następne miejsce zajęły kolejno: Togo (5,4%), Oman (5,2%), Jordania (4,8%), Algieria (4,8%), Azerbejdżan (4,5%), Kuwejt (4,5%) oraz Izrael (4,5%).

Wydatki na wojsko wyrażone jako % PKB

Rosyjskie wydatki na wynoszą 4,1% PKB. Zaskoczeniem może być też Grecja, której wydatki na armię wynoszą aż 3,7% PKB tego kraju. Amerykanie inwestują w zbrojenia 3,5% swojego PKB. W naszym regionie największymi wydatkami może pochwalić się Litwa. W 2022 roku było to aż 2,5% PKB. Warto jednak wspomnieć, że w 2022 roku Litewskie wydatki na ten cel bardzo wzrosły, jeszcze rok wcześniej było to 2%. Drugie miejsce w regionie pod względem wydatków na wojsko wyrażonych jako % PKB zajęła Polska. Wyniosły one 2,5%. Rok wcześniej było to 2,2% (wtedy dawało to nam pierwszą pozycję w regionie).

Zobacz też: Wielkie zakupy polskiego wojska – wydamy łącznie pół biliona PLN

Dalsze miejsce pod względem wydatków na wojsko w 2022 roku w Europie Środkowej zajęły kolejno: Serbia (2,3%), Chorwacja (2,2%), Estonia (2,1%), Łotwa (2,1%), Słowacja (1,8%) i Rumunia (1,7%). Co ciekawe, Białoruś na ten cel przeznacza jedynie 1,2% PKB.

Patrząc na dane z ostatnich lat, można dojść do wniosku, że Polska i Estonia to regionalni prymusi pod względem wydatków na armię. Jako jedni z nielicznych członków NATO wypełniają oni swoje zobowiązania w tym zakresie (NATO wymaga 2% PKB). Zaskakiwać może też wzrost wydatków w Litwie i na Łotwie. Jeszcze 10 lat temu te dwa kraje wydawały najmniej w regionie. Dziś są obok Polski i Estonii wśród państw o największym zaangażowaniu.

Z kolei Białoruś oraz Czechy należą do państw, które inwestują w wojsko relatywnie niewielkie pieniądze. Ich wydatki na ten cel nie przekroczyły w ciągu ostatnich kilkunastu lat poziomu 1,5% PKB. Zaskakiwać może też duży wzrost wydatków w Bułgarii, które w 2019 roku przeznaczyła na wojsko ponad 3% PKB. Był to jednak jednorazowy nagły wzrost, który wynikał z zakupienia przez ten kraj 8 samolotów wielozadaniowych F-16 Block 70 za 1,2 mld dol.

Wydatki na wojsko w Europie Zachodniej i Południowej

Jak wyglądały te wydatki w ciągu ostatnich lat w Europie Zachodniej i Południowej? Zdecydowanym liderem jest tutaj Grecja. Przyczyną tej sytuacji jest wspominana napięta sytuacja z Turcją. Stabilnie wysokie wydatki odnotowano także w Wielkiej Brytanii i Francji. Ochrona interesów tych państw wymaga dużych inwestycji w marynarkę wojenną. Zarówno Francja jak i Wielka Brytania posiadają na przykład swój własny lotniskowiec (czym może pochwalić się jedynie kilka państw na świecie).

Względnie wysokie wydatki odnotowano także w Norwegii. Z kolei w Finlandii i Niemczech są one na poziomie ok 1,2-1,5% PKB. Które państwa wydają najmniej? Najmniejsze (względem PKB) nakłady charakteryzuje takie państwa jak Szwajcaria czy Irlandia. To jednocześnie jedne z najbogatszych państw świata. To sprawia, że utrzymanie sił zbrojnych nie obciąża ich budżetu aż tak, jak ma to w przypadku biedniejszych państw.

Jak zbroi się Azja?

Spójrzmy jeszcze na Azję oraz Amerykę Południową. Zdecydowanym liderem (zarówno kwotowo jak i procentowo) są tutaj Stany Zjednoczone. Dystansują one nawet Koreę Południową. Ciekawostką dla wielu mogą być duże inwestycje Indii (znacznie większe niż w przypadku Chin). Wynika to m.in. z napiętych stosunków z Pakistanem.

Tajwan i Chiny inwestują w armię w podobnym stopniu. Co ciekawe, w czasie gdy globalne media straszą potencjalną wojną między Tajwanem a Chinami, oba te kraje wydają na wojsko mniejszą część PKB niż Polska. Z kolei wydatki Kanady i Japonii są bliskie 1% PKB. W przypadku kraju Kwitnącej Wiśni może się to niedługo zmienić. Japonia zamierza bowiem podwoić swoje wydatki na obronę i wydawać w perspektywie 5 lat czasie aż 2% PKB. Zmodernizowana ma być m.in. japońska obrona przeciwrakietowa. Warto przy tym pamiętać, że od czasów II WŚ Japonia nie posiada oficjalnie armii, a jedynie Siły Samoobrony. W praktyce jest jednak jedną z największych potęg militarnych na świecie.

Polska obrona przeciwlotnicza, czyli na co wydamy ponad 130 mld zł