Miesięczne dane dotyczące sytuacji finansów publicznych pokazują, jak sporym wyzwaniem dla budżetu państwa jest walka z inflacją i wojna w Ukrainie. Deficyt budżetowy po marcu wyniósł 270 mln PLN. Co więcej, jeszcze w lutym była nadwyżka budżetowa o wartości 11,3 mld PLN.
Wojna i tarcze uderzają w budżet państwa
Jak wskazują ekonomiści PKO BP, po marcu budżet państwa zanotował deficyt o wartości 270 mln PLN, wobec nadwyżki w lutym na poziomie 11,3 mld PLN. Przyczyny deficytu są jednakowo po stronie dochodowej: tarcza antyinflacyjna, tj. obniżka stawek VAT na żywność, nawozy oraz paliwa, jak i po stronie wydatkowej: koszty wynikające z wojny w Ukrainie, np. wsparcie dla uchodźców.
W danych za marzec uwagę zwraca wyraźne pogorszenie wpływów budżetowych – dochody skumulowane co prawda wciąż rosły po marcu o 18,9% r/r (wobec 28,9% r/r po lutym), ale w samym marcu były o 5% niższe niż przed rokiem. Dochody podatkowe zmniejszyły się w marcu o 5,9% r/r w tym, z tytułu VAT o 15,7% r/r, z tytułu PIT o 70,6% r/r a wpływy z CIT wzrosły o 29,3% r/r – wskazują analitycy PKO BP
Wykres 1. Wynik budżetu państwa.
Zobacz także: Wakacje kredytowe i koniec WIBOR-u! Rząd planuje wsparcie dla kredytobiorców
Wpływy do budżetu państwa z tytułu podatku PIT w marcu wyniosły zaledwie 807 mln PLN i była to najniższa miesięczna wartość od 1996 roku. Jest to efekt: zmian podatkowych w wyniku Polskiego Ładu, zmiany ustawy o dochodach Jednostek Samorządu Terytorialnego (JST) oraz zwrotu nadpłat podatku dochodowego od osób fizycznych za 2021 rok.
Po stronie wydatkowej budżet państwa ponosił w marcu koszty związane z wojną w Ukrainie – wydatki po 1q22 wzrosły o 15,2% r/r, w tym w samym marcu o 16,8% r/r — wyliczają ekonomiści PKO BP
Wykres 2. Miesięczne dochody budżetu państwa.
Zobacz także: Konflikt w PAŻP: Ruch lotniczy na Okęciu i Modlinie będzie ograniczony
Jaki będzie deficyt budżetowy w 2022 roku? Ekonomiści PKO BP są optymistycznie nastawieni
Ekonomiści PKO BP nie zauważają zagrożenia dla całorocznego planu budżetowego, który zakłada deficyt fiskalny poniżej 30 mld PLN. Co więcej, wskazują, że mimo znaczącego wzrostu wydatków wynikających ze wsparcia dla uchodźców oraz dodatkowego świadczenia pieniężnego dla emerytów i rencistów, a także spadku dochodów ze względu na tarczę antyinflacyjną, deficyt sektora finansów publicznych nie powinien przekroczyć 3% PKB. Głównie za sprawą znaczącego wzrostu nominalnego PKB.
Jednak rząd w corocznej Aktualizacji Programu Konwergencji opublikował prognozy dotyczące deficytu sektora general government oraz poziomu długu publicznego w stosunku do PKB. Prognozy rządu różnią się od przewidywań PKO BP.
Prognozujemy, że w tym roku deficyt sektora zwiększy się do 4,3 proc. PKB w związku z działaniami mającymi na celu łagodzenie skutków inflacji, zmianami w systemie podatkowym, wsparciem dla ukraińskich uchodźców i planowaną wypłatą dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego dla emerytów i rencistów. Z końcem 2022 r. wygaśnie klauzula powrotu do stabilizującej reguły wydatkowej (SRW), podobnie jak ogólna klauzula wyjścia w UE. Biorąc pod uwagę prowadzoną w UE dyskusję na temat ram fiskalnych oraz sytuację geopolityczną, nie wyklucza się dalszych dostosowań SRW – czytamy w Aktualizacji Programu Konwergencji
