Tak szybkich wzrostów cen żywności nie było od 2010 roku. W maju indeks cen żywności FAO (Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa) wyniósł 127,1 pkt. Z tego powodu warto zadać pytanie, dlaczego ceny żywności rosną tak szybko?
Jak wynika z najnowszych danych przedstawionych przez FAO, światowe ceny żywności wzrosły w maju w najszybszym tempie miesięcznym od ponad dekady, mimo że produkcja zbóż jest na dobrej drodze do osiągnięcia nowego rekordu. Indeks cen żywności FAO wynosił średnio 127,1 punktu w maju, 4,8 proc. więcej niż w kwietniu i 39,7 proc. więcej niż w maju 2020 r.
Żywność najdroższa od 10 lat
Biorąc pod uwagę realne (uwzględniające siłę nabywczą pieniądza) ceny żywności, to są one najwyższe od 2010 roku. Jeżeli uda im się przebić poziom sprzed dekady, to żywność stanie się najdroższa od blisko 50 lat (od 1975).
Zobacz także: Ceny żywności w Polsce: szykuje się olbrzymi wzrost
Do wzrostu prowadzą przede wszystkim ceny olejów i zbóż, ale drożeją wszystkie kategorie. Jak zmieniały się ceny w ciągu ostatnich 10 lat, prezentuje poniższy wykres sporządzony na podstawie danych FAO.
Warto jednak pamiętać, że nie każda kategoria ma taką samą wagę. Po uwzględnieniu udziału konkretnych kategorii widzimy, że ceny w większości „napompowały” oleje i zboża. Wpływ konkretnych składowych prezentuje poniższy wykres analityków banku PKO.
Dlaczego ceny żywności rosną?
Wskaźnik cen zbóż FAO wzrósł o 6,0 pp. od kwietnia. Głównym winowajcą takiej sytuacji była kukurydza, której ceny były aż o 89,9% wyższe niż rok temu. Warto jednak dodać, że ze względu na poprawę perspektyw produkcyjnych w Stanach Zjednoczonych, pod koniec maja ceny kukurydzy zaczęły spadać. Także globalne ceny pszenicy wykazały spadek pod koniec miesiąca, ale w samym maju były średnio o 6,8% wyższe niż w kwietniu. Międzynarodowe notowania ryżu utrzymywały się na stałym poziomie.
Wskaźnik cen olejów roślinnych FAO wzrósł w maju o 7,8 pp., odzwierciedlając głównie rosnące notowania oleju palmowego, sojowego i rzepakowego. Ceny oleju palmowego wzrosły z powodu powolnego wzrostu produkcji w krajach Azji Południowo-Wschodniej, podczas gdy perspektywa silnego globalnego popytu, zwłaszcza ze strony sektora biodiesla, spowodowała wzrost cen oleju sojowego.
Indeks cen cukru FAO wzrósł o 6,8 pp. od kwietnia, głównie z powodu opóźnień w zbiorach i obaw związanych ze zmniejszonymi plonami w Brazylii, największym światowym eksporterem cukru. Duży eksport z Indii przyczynił się do złagodzenia gwałtownego wzrostu cen.
Wskaźnik cen mięsa FAO wzrósł o 2,2 pp. od kwietnia, a notowania na wszystkie rodzaje mięsa wzrosły z powodu szybszego tempa zakupów importowych przez Chiny, a także rosnącego popytu wewnętrznego na mięso drobiowe i wieprzowe w wiodących regionach produkcyjnych.
Zobacz także: Ceny żywności poszybują w górę
Wskaźnik cen produktów mlecznych FAO wzrósł w ciągu miesiąca o 1,8 pp., średnio o 28% powyżej poziomu sprzed roku. Wzrost ten był spowodowany silnym popytem importowym na odtłuszczone i pełne mleko w proszku, podczas gdy ceny masła spadły po raz pierwszy od prawie roku dzięki zwiększonym dostawom z Nowej Zelandii.
Rośnie produkcja zbóż
W opublikowanym dzisiaj nowym raporcie o podaży i popycie zbóż przedstawiono pierwszą prognozę FAO dotyczącą światowej produkcji zbóż w 2021 r. – obecnie ustaloną na prawie 2 821 mln ton, co stanowi nowy rekord i wzrost o 1,9 proc. od 2020 r., na czele z przewidywanym 3,7 proc. wzrost produkcji kukurydzy.
Przewiduje się, że światowe wykorzystanie zbóż w latach 2021/22 wzrośnie o 1,7 proc. do 2 826 mln ton. Całkowite spożycie żywności zbożowej wzrośnie wraz ze wzrostem światowej populacji, a także mówi się o wzroście wykorzystania pszenicy na paszę. Na podstawie tych prognoz szacuje się, że światowe zapasy zbóż pod koniec sezonu upraw w 2021/22 wzrosną o 0,3 procent do 811 mln ton.
Radosław Ditrich
