Bezpieczeństwo żywnościowe to termin, który jeszcze do niedawna wydawał się abstrakcją. Obecnie tegoroczna susza w Ameryce powoduje kolejne obawy o jego zapewnienie. Czy bezpieczeństwo żywnościowe na świecie jest zagrożone?
Bezpieczeństwo żywnościowe to termin, którym do niedawna nikt specjalnie się nie przejmował. Zmieniła to jednak wojna na Ukrainie. Teraz na listę wyzwań do pokonania, aby zapewnić bezpieczeństwo żywnościowe na świecie, trafia amerykańska susza. Więcej niż niesatysfakcjonujące żniwa w Ameryce to kolejna presja na utrzymanie odpowiedniej podaży nie tylko zbóż, ale i żywności w ogóle. Niektórzy eksperci wypowiadają się, że potrzeba dwóch do trzech „normalnych lat” zbiorów zbóż i roślin oleistych, aby złagodzić tę presję i ustabilizować światową podaż.
Jeśli chodzi o sytuację związaną z podażą żywności na świecie, myślę, że na razie przez jakiś czas nadal będzie napięta – powiedział Werner Baumann, CEO firmy Bayer.
Susza dotknęła w tym roku nie tylko Stany Zjednoczone, ale również Amerykę Południową. Wysokie temperatury dotknęły głównie zachodnią część USA i Wielkie Równiny (ang. Great Plains), a więc ważny region hodowli bydła i uprawy zbóż. Fala intensywnych upałów uderzyła Kansas, Nebraskę czy Oklahomę w porze zapylania kukurydzy, gdy potrzebuje ona dużych ilości wody. Gdyby tego było mało, część roślin została w tym roku zasiana wyjątkowo późno, ponieważ wiosna była z kolei bardzo deszczowa, co uniemożliwiało rozpoczęcie zasiewów. To również spowodowało częściowe straty plonów.
Bezpieczeństwo żywnościowe na świecie a zbiory w Ameryce
Departament Rolnictwa Stanów Zjednoczonych (USDA) obniżył w poprzednim tygodniu swoje szacunki produkcji kukurydzy. Przewiduje się, że wyniesie ona niespełna 13,9 milionów buszli, a więc 3 proc. mniej niż oczekiwano jeszcze miesiąc wcześniej. Całe zbiory mają być w tym roku niższe o ok. 8 proc. od tych zrealizowanych w 2021 roku. Szacunki produkcji soi również zrewidowano o 3 proc. w dół względem sierpnia. Z kolei jedna z rolniczych firm doradczych przewiduje, że stan Nebraska dostarczy w tym roku o 13 proc. mniej kukurydzy niż rok wcześniej, a południowa Dakota – 22 proc.
Bezpieczeństwo żywnościowe zagrożone po raz pierwszy
Bezpieczeństwo żywnościowe to temat, który na dobre narodził się po wybuchu wojny na Ukrainie. Ukraina to piąty co do wielkości na świecie producent zbóż (kukurydzy, pszenicy, jęczmienia, gryki), słonecznika czy ziemniaków. Eksport prowadzony był w dużej mierze na Bliski Wschód i do Afryki Północnej (Egipt, Indonezja, Pakistan, Bangladesz). Rosjanie zaminowali Morze Czarne i umieścili tam swoją flotę, aby skutecznie uniemożliwić transport zboża z ukraińskich portów. To wywołało silne obawy nie tylko o bezpieczeństwo żywnościowe głównych odbiorców ukraińskich towarów, ale także całego świata. W odpowiedzi UE zatwierdziła liberalizację handlu z Ukrainą, znosząc m.in. cła importowe. W opinii ekspertów zagranie Putina miało na celu głównie destabilizację sytuacji w Europie poprzez wywołanie kolejnej fali migracyjnej z południa. W lipcu Rosja, w asyście Turcji i ONZ, zawarła z Ukrainą porozumienie częściowo odblokowujące eksport zboża z Ukrainy.
Zobacz także: Rosyjska blokada eksportu zboża: skutki i rozwiązania
Ceny surowców żywnościowych
Ceny surowców żywnościowych najmocniej wystrzeliły z początkiem wojny na Ukrainie. Przed atakiem Rosji za pszenicę na CBOT trzeba było zapłacić 7,5 USD/buszel, a kilka dni po rozpoczęciu napaści nawet 12,5 USD. Obecnie cena, po spadku do ok. 7,7 USD, odbiła i przekroczyła już 9 USD. Kukurydza w tym roku znajdowała się w trendzie wzrostowym, do którego powróciła w sierpniu po krótkiej przecenie. Obecnie cena wynosi 6,92 USD. Soja, po osiągnięciu rekordowych 17,5 USD spadła do ok. 14,5 USD.
Czy bezpieczeństwo żywnościowe na świecie jest zagrożone?
Departament Rolnictwa Stanów Zjednoczonych (USDA) w sierpniowym raporcie o światowym bezpieczeństwie żywnościowym ocenił, że niedostatkiem żywności zagrożonych jest ok. 1,3 mld osób w krajach o niskim i średnim poziomie PKB. To 10 proc. więcej niż szacowano w 2021 r. Nadzieję daje powrót Ukrainy do eksportu zboża na poziomie sprzed konfliktu zbrojnego. Między marcem a sierpniem kraj ten przetransportował zagranicę ok. 40 proc. normalnych poziomów eksportu zboża. Po zawarciu porozumienia było to już 60 proc., a we wrześniu szacuje się, że może to być nawet 80-90 proc. Na początku miesiąca Putin ostrzegał jednak, że może wycofać się z porozumienia. Stany Zjednoczone są z kolei drugim eksporterem pszenicy na świecie. Tamtejsza susza i nieudane zbiory sprawiają, że temat zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego na świecie będzie wyzwaniem dla wielu krajów na świecie, a skala zagrożenia będzie się zmieniała w zależności od dynamicznie zmieniających się warunków. Temat bezpieczeństwa żywnościowego pozostaje więc otwarty.
Zatwierdzono roczną liberalizację handlu na linii UE-Ukraina. Co obejmie?
