Szukasz pracownika i nie możesz znaleźć? Mamy sposób! Podnieś płace [BADANIE]

Co zrobić, aby wakat, czyli nieobsadzone stanowisko pracy, czym prędzej przestało być wolne? Jak skrócić czas pomiędzy opublikowaniem ogłoszenia o pracę a znalezieniem odpowiedniego pracownika? Otóż jak wynika z badania ekonomistów Ihsaana Bassiera, Alana Manninga oraz Barbary Petrongolo czasami najprostsze metody są tymi najlepszymi. Zgodnie z ustaleniami badaczy podniesienie wynagrodzenia na start o 10 proc. jest w stanie skrócić czas, przez który wakat pozostaje wolny, nawet o ponad 40 proc.

• Obsadzenie wakatu w Polsce i nie tylko w naszym kraju stało się poważnym wyzwaniem. Dla co drugiej firmy niedostępność pracowników jest barierą utrudniającą działalność. 
• Zgodnie z analizą badaczy przeprowadzoną na bogatym zbiorze danych dotyczących brytyjskiego rynku pracy podwyżka płacy jest dobrym sposobem na szybsze obsadzenie wolnego stanowiska.
• Zgodnie z najlepszymi wyliczeniami ekonomistów w latach 2017-2019 brytyjskie przedsiębiorstwo podnosząc pensję na start o 10 proc., było w stanie ograniczyć czas poszukiwań nawet o ponad 40 proc.
  

Firmie w Polsce bardzo trudno jest obsadzić wakat

W obecnych czasach w Polsce, ale i nie tylko u nas, bardzo trudno jest obsadzić wolne stanowisko pracy, czyli wakat. Rynek pracy w naszym kraju jest mocny i niewiele wskazuje na to, że w przyszłości ma się to zmienić. W czerwcu bardzo niewiele zabrakło nam do tego, aby liderem pod względem bezrobocia BAEL w Europie. Otóż na Malcie, która była pod tym względem pierwsza w całej UE, w czerwcu stopa bezrobocia (stosunek liczby osób bezrobotnych do liczby ludzi aktywnych zawodowo) wyniosła zaledwie 2,6 proc. Z kolei na drugim miejscu znaleźliśmy się już my razem z Czechami, z bezrobociem wynoszącym jedynie 2,7 proc. Do tego, co warto zaznaczyć, w zeszłych miesiącach Polska również mogła się pochwalić rekordowo niskim zarówno historycznie, jak i na tle UE bezrobociem. Ponadto w tegorocznym kwietniu to my byliśmy unijnym liderem! 

Co więcej, zgodnie z analizą Polskiego Instytutu Ekonomicznego oraz Banku Gospodarstwa Krajowego, w sierpniu prawie dla co drugiej firmy działającej w naszym kraju (48 proc.) barierą utrudniającą działalność była niedostępność pracowników. W obliczu takiego stanu rzeczy nie powinno dziwić, że coraz częściej można usłyszeć w prasie, mediach społecznościowych utyskiwania pracodawców na problemy ze znalezieniem pracowników. Jak rozwiązać ten problem? Co zrobić, aby wakat szybko przestał być wolny? Sposobów jest wiele. Przykładowo jak donosi Rzeczpospolita, producenci owoców w celu rozwiązania problemu postanowili zacząć sprowadzać pracowników sezonowych z biednych azjatyckich krajów takich jak Nepal, czy Indonezja. Jednakże zdaje się, że istnieje inny znacznie prostsza w realizacji metoda — podwyżka płac. Jednakże, czy aby na pewno metoda ta działa? Jeżeli zaś faktycznie działa to, czy jest ona efektywna?

Jak znaleźć pracowników? Czy wystarczy podwyższyć płace?

Temu postanowili się przyjrzeć ekonomiści Ihsaan Bassier, Alan Manning oraz Barbara Petrongolo w swoim badaniu zatytułowanym „Vacancy Duration and Wages”. W tym celu postanowili oni skorzystać z ogromnej bazy danych zgromadzonej przez internetowy agregator, wyszukiwarkę wakatów Adzunę. Adzuna zbiera dokładne informacje (m.in. nazwa firmy, jej lokalizacja, nazwa stanowiska, wynagrodzenie, tydzień publikacji) o ofertach pracy opublikowanych w Wielkiej Brytanii od 2017 roku w internecie, które co warto zaznaczyć, stanowią aż 93 proc. wszelkich nieobsadzonych miejsc pracy. Przy czym, podkreślić należy również, że robi to ona na tyle dokładnie, że brytyjski, publiczny urząd statystyczny (Office for National Statistics) wykorzystuje dane tej firmy, jako wskaźnik aktywności ekonomicznej w Wielkiej Brytanii! 

Przy czym badacze zdecydowali się ograniczyć swoją analizę do okresu trwającego od początku 2017 do końca 2019 roku ze względu na wybuch pandemii koronawirusa w 2020 roku i jego następstwa. Mimo tego, że okres ten zdaje się dosyć krótki, łączna liczba wakatów zarejestrowanych przez Adzunę wyniosła aż 55 mln. Niestety wiele z tych ofert pracy badacze musieli wyrzucić z próby. W przypadku części z nich data publikacji nie pokrywała się z tygodniami, w którym wakat pozostawał nieobsadzony. Dodatkowo informacje o niektórych wakatach były wybrakowane (np. brakowało danych dotyczących nazwy stanowiska). Jednakże największym problemem było to, że często pracodawcy zwyczajnie decydowali się nie publikować informacji o wynagrodzeniach. W wyniku tego wszystkiego ekonomiści musieli ograniczyć swoją próbę do 32,5 mln wakatów. Poniżej można zobaczyć ich rozkład pod względem czasu, przez jaki były one wolne. 

Podwyżka sprawia, że wakat szybciej znika. Jednakże efekt nie powala

Po tym wszystkim ekonomiści przeszli do wyliczenia zależności między okresem, przez który dany wakat pozostawał nieobsadzony a wynagrodzeniami na start. Zgodnie z najprostszą przeprowadzoną przez nich regresją, w której autorzy kontrolowali wakaty pod względem lokalizacji i zawodu elastyczność między wspomnianymi dwoma zmiennymi wyniosła -0,2 i okazała się silnie istotna statystycznie (p<0,001). Oznacza to, że wzrost wynagrodzenia o 10 proc. prowadzi do ograniczania czasu niezbędnego do obsadzenia stanowiska o 2 proc. Przy czym, co bardzo interesujące, po wyrzuceniu z próby 1 proc. obserwacji znajdujących po obu stronach rozkładu płac (najlepiej i najgorzej opłacanych wynagrodzeń), elastyczność wzrosła do aż -0,37, czyli niemal się podwoiła!

Jak widać na zamieszczonym poniżej wykresie, w przypadku wykluczonego podzbioru analizowana zależność jest mocno nieliniowa. Czasami wraz ze wzrostem płac wakat udaje się obsadzić szybciej, a raz wolniej. Z kolei w przypadku ofert, które znalazły się w próbie badaczy, relacja logarytmiczna jest wręcz widoczna gołym okiem. Z czego to wynika? Badacze wskazują, że najprawdopodobniej ze względu na skrajny charakter takich wynagrodzeń cechują się one znacznie większymi błędów pomiarów. Z drugiej strony bynajmniej nie wykluczają oni, że choćby w przypadku prac skrajnie źle wynagradzanych analizowana elastyczność znacznie różni się od tej dla pozostałych prac. Przy czym ten drugi wniosek zdaje się częściowo popierać dalsza analiza autorów. Otóż ustalili oni, że elastyczność (szacunek centralny) w przypadku zawodów niewymagających wysokich umiejętności jest zauważalnie niższa od tego obliczonego dla prac wymagających średnich kwalifikacji.

Jednakże, mimo że wyliczenia te zostały przeprowadzone na naprawdę ogromnej próbie danych, cierpią one na jeden bardzo poważny problem — odwrotnej przyczynowości. Przykładowo firmy mogą wstępnie decydować się na oferowanie wyższych płac na określonych stanowiskach właśnie, dlatego że spodziewają się one, że trudno będzie obsadzić dany wakat. Oznacza to, że oczekiwany czas trwania, przez który dane stanowisko pozostanie nieobsadzone, może mieć wpływ na płace tym samym znacznie, co z kolei zawyża szacunki elastyczności. Jednakże na szczęście badacze poradzili sobie z tym problemem. Postanowili oni skorzystać z faktu, iż w przedsiębiorstwach cyklicznie, zazwyczaj co roku dochodzi do dostosowań wynagrodzeń obejmujących większość płac w firmie. Przy czym, podwyżka ta zazwyczaj dotyczy również wakatów, ale jej wielkość nie jest powiązana z trudnościami związanymi z ich obsadzaniem. 

Badacze wykorzystali dwa podejścia oparte na wewnętrznych i zewnętrznych dostosowaniach płac. Przy czym opiszę wyłącznie to pierwsze ze względu na to, iż to właśnie wyliczenie oparte na tym podejściu uznali oni za najlepsze jakościowo. Korzystając z bazy danych Adzuna ekonomiści wyodrębnili tygodnie, w których w danej firmie miało miejsce dostosowanie płac, otoczone tygodniami, w którym płace się nie zmieniały. Przy czym, aby dany tydzień został zarejestrowany przez badaczy, średni wzrost wynagrodzeń musi być z jednej strony odpowiednio wysoki (min 5 proc.). Z drugiej strony zaś nie może być niewyobrażalnie wręcz wysoki (zarejestrowane podwyżki przeciętnego wynagrodzenia w firmie o ponad 50 proc. są zwyczajnie zbyt małoprawdopodobne). W taki o to sposób badacze otrzymali próbę 18 856 wakatów, a następnie przeprowadzili odpowiednie wyliczenia.

Jak się okazało problem odwróconej przyczynowości, był znacznie poważniejszy, niż badacze sądzili. Zgodnie z ich wyliczeniami faktyczna elastyczność między okresem, przez który dany wakat pozostawał nieobsadzony a płacą początkową wyniosła od 2,4 do nawet 4,3. Oznacza to, że podnosząc wynagrodzenie o 10 proc., pracodawca był w stanie ograniczyć czas potrzebny na obsadzenie danego stanowiska od 24 do nawet 43 proc.! Przy czym efekt w tym przypadku również był silnie statystycznie istotny (p<0,01). Z drugiej strony warto zauważyć, że elastyczności różnią się w zależności od tego, z jaką pracą mamy do czynienia, kro rekrutuje i tak dalej. Przykładowo, jak widać na zamieszczonym powyżej wykresie, w przypadku regionów cechujących się niską gęstością wakatów (iloraz liczby opublikowanych wakatów oraz regionalnego zatrudnienia jest poniżej mediany) analizowana tutaj metoda jest całkowicie nieskuteczna.

Zapracowany jak student. Jak praca podczas studiów przekłada się na późniejsze zarobki?