Zdrowie Polaków poprawia się. Poprawy nie widać na wschodzie
Nowe dane GUS pokazują, że średnia długość życia w zdrowiu w Polsce ulega wydłużeniu. Zmiany te nie zachodzą jednak równomiernie. Są regiony kraju, gdzie zmiany wyglądają znacznie lepiej. Z kolei długość życia na wschodzie pozostaje na poziomie sprzed ponad dekady.
Główny Urząd Statystyczny opublikował dane, z których wynika, że zdrowie Polaków jest obecnie w lepszym stanie niż przed pandemią. Warto jednak zwrócić uwagę, że zdrowie to polepsza się w różnym stopniu. Najgorzej wypadają województwa na ścianie wschodniej. Po drugiej stronie znajdują się takie województwa jak zachodnio-pomorskie czy wielkopolskie.
- Według GUS zdrowie Polaków uległo poprawie. W 2022 roku trwanie życia w zdrowiu wyniosło 60,1 roku dla mężczyzn i 63,7 roku dla kobiet. Oznacza to, że względem 2021 roku wartość ta wzrosła dla mężczyzn o 1,0 rok oraz o 0,6 roku dla kobiet.
- Pandemia COVID-19 spowodowała spadek długości życia w zdrowiu w Polsce. Co ciekawe, w porównaniu do ogólnej długości życia, efekt był stosunkowo niewielki. W przypadku mężczyzn efekt ten był znacznie silniejszy.
- Po raz pierwsze to panowie mieszkający na wsi mogą pochwalić się lepszym zdrowiem od rówieśników z miast.
- Najgorzej wygląda to na ścianie wschodniej. Najlepsze zdrowie mają Polacy na zachodzie kraju.
Zdrowie Polaków uległo poprawie
Główny Urząd Statystyczny opublikował najnowsze dane dotyczące trwania życie w zdrowiu. Z przedstawionych przez statystyków danych wynika, że zdrowie Polaków uległo poprawie. W 2022 roku trwanie życia w zdrowiu wyniosło 60,1 roku dla mężczyzn i 63,7 roku dla kobiet. Oznacza to, że względem 2021 roku wartość ta wzrosła dla mężczyzn o 1,0 rok oraz o 0,6 roku dla kobiet.
Choć wynik może wydawać się bardzo dobrym, to należy jednak pamiętać, że to w dużej mierze rezultat nadrabiania pandemicznych strat. Pandemia COVID-19 spowodowała spadek długości życia w zdrowiu w Polsce. Co ciekawe, w porównaniu do ogólnej długości życia, efekt był stosunkowo niewielki. W przypadku mężczyzn efekt ten był znacznie silniejszy.
Średnia długość życia w zdrowiu spadła w latach 2019-2021 przypadku mężczyzn z 59,7 roku do 59,1 roku. Odbicie oznacza więc, że mężczyzn jest lepsze niż przed pandemią. W przypadku kobiet mówimy o znacznie skromniejszych zmianach. Spadek w czasie pandemii wyniósł zaledwie 0,2 p.p. Zarówno w przypadku kobiet jak i mężczyzn, długość życia w zdrowiu jest o 0,4 roku wyższe niż w 2019 roku.
Mężczyźni na wsi żyją dłużej od tych w miastach
Dane kryją w sobie inne ciekawe fakty. W przypadku kobiet spadek średniej długości życia w zdrowiu był głębszy u mieszkanek wsi. Gdy spojrzymy na mężczyzn, to w przypadku wsi spadek ten jest mniejszy. Dodatkowo wzrost długości życia w zdrowiu w przypadku mężczyzn jest wyższy właśnie na wsi. Dlatego po raz pierwsze to panowie mieszkający na wsi mogą pochwalić się lepszym zdrowiem od rówieśników z miast.
Niestety podział na wsie i miasta nie pozwala na wyciąganie dokładniejszych wniosków, ponieważ wsią są zarówno niewielkie, typowo rolnicze miejscowości, jak i przedmieścia największych miast w Polsce. Charakter obu „wsi” jest diametralnie innych i bardzo możliwe, że różne jest także zdrowie Polaków tam mieszkających.
Zdrowie Polaków zależy od miejsca zamieszkania
Długość życia w zdrowiu jest bardzo zróżnicowana nie tylko w podziale na płeć, ale także województwo. Jak bardzo? Kobiety generalnie żyją w zdrowiu dłużej. Najkrótsze życia w zdrowiu odnotowano w województwie lubelskim, gdzie wartość ta wyniosła 62,3 roku. Oprócz lubelskiego najgorzej pod tym względem wypadają województwa: łódzkie, podkarpackie i podlaskie.
Najbardziej pokrzywdzona jest więc wschodnia ściana. Najlepsze zdrowie mają Polki na zachodnie kraju. W trzech województwach długość życia przekroczyła 65 lat — w województwie zachodniopomorskim, wielkopolskim oraz lubuski.
Podobnie wyglądało to w przypadku mężczyzn. Najkrócej żyją mężczyźni na ścianie wschodniej oraz w łódzkim, świętokrzyskim i śląskim. Najwyższą wartość odnotowano w województwie wielkopolskim i wyniosła ona tam 62,1 roku, czyli mniej niż w długość życia w zdrowiu kobiet w lubelskim. Przykład ten dobrze pokazuje, jak duże są nierówności płciowe pod tym względem.
Zdrowie Polek we wschodniej Polsce gorsze niż w 2009 roku
Ciekawie prezentują się również zmiany w długości życia w zdrowiu. Okazuje się bowiem, że zdrowie Polaków na wschodzie poprawia się najwolniej, a w przypadku kobiet odnotowano nawet spadek długości życia w zdrowiu. W województwie podlaskim, świętokrzyskim, lubelskim oraz podkarpackim kobiety żyją w zdrowiu krócej niż w 2009 roku.
O ponad 5 lat wzrosła długość życia w zdrowiu Polek w zachodniopomorskim, wielkopolskim czy lubuskim. O ponad 4 lata dłużej zdrowiem cieszą się też mieszkanki województwa dolnośląskiego oraz opolskiego. Co ciekawe, w przypadku mężczyzn różnice są mniejsze, co może wydać się kontrintuicyjne (w czasie pandemii to właśnie u mężczyzn odnotowano większe zmiany). We wszystkim województwach mężczyźni cieszą się zdrowiem dłużej niż w 2009 roku.
Rozkład geograficzny zmian jest podobny, co w przypadku kobiet, ale wartości nie są tak skrajne. Najwyższy wzrost odnotowano w województwie zachodniopomorskim, gdzie średnia długość życia w zdrowiu wzrosła w latach 2009-2022 o 4,5 roku. Oznacza to, że pomimo dużego wzrostu, różnica między mężczyznami a kobietami w tym województwie się powiększyła.
W 2009 roku to Polki ze Wschodu były zdrowsze. Dziś zdrowie Polaków wygląda na odwrót
Zaskakujące są także zmiany w czasie. W 2009 roku województwa na wschodzie kraju należały do najzdrowszych w całym kraju. To właśnie tam średnia długość życia w zdrowiu była najwyższa. Najgorzej było w województwie lubuskim czy zachodniopomorskim. Dziś ta sytuacja jest… odwrotna. To zachodniopomorskie czy lubuskie otwiera zestawienie, a na jego końcu znajdziemy lubelskie, podlaskie czy podkarpackiego.
Podobnie, choć nie tak klarowanie wygląda sytuacja w przypadku mężczyzn. Są jednak pewne różnice. W 2009 roku najdłużej żyli mieszkańcy podkarpackiego i małopolskiego. Wysoko plasowało się także województwo podlaskie oraz lubelskie. Dziś lubelskie czy podkarpackie znajdują się w drugiej części stawki. Województwo łódzkie w 2009 roku zamykało stawkę i dziś jego pozycja jest podobna.
Województwa: wielkopolskie, zachodniopomorskie oraz lubuskie, znajdowały się ponad dekadę temu w środku stawki. Dziś to właśnie tam żyje się najdłużej. Jak widać, trend w przypadku kobiet i mężczyzn jest podobny, choć to właśnie przypadek pań jest znacznie bardziej klarowny, co wynika z większych różnic w długości życia w zdrowiu w 2009 oraz 2022 roku.
Jak się mierzy długość życia w zdrowiu?
Wydłużenie trwania życia w zdrowiu jest jednym z głównych celów polityki zdrowotnej wielu krajów. Jeżeli oczekiwane trwanie życia w zdrowiu wzrasta szybciej niż przeciętne trwanie życia, oznacza to, że ludzie przez coraz większą część życia charakteryzują się dobrym zdrowiem.
Oczekiwane lata przeżyte w zdrowiu (Healthy Life Years, HLY) nazywane też wskaźnikiem oczekiwanej długości życia bez niepełnosprawności (Disability Free Life Expectancy, DFLE) to wskaźnik obrazujący sytuację zdrowotną ludności, obliczany na podstawie tablic trwania życia oraz indywidualnie i subiektywnie postrzeganej niepełnosprawności.
Wartość HLYX interpretuje się jako przewidywaną średnią liczbę lat, jaką ma do przeżycia bez niepełnosprawności osoba w wieku x ukończonych lat, pod warunkiem że aktualne warunki umieralności i utraty zdrowia populacji nie ulegną zmianie do końca trwania życia tej osoby.
Zobacz też: Publiczne wydatki na zdrowie w UE – pierwsze Czechy, Polska przedostatnia
Różnica w trwaniu życia w zdrowiu w momencie urodzenia (HLY0) w 2022 r. między płciami wyniosła 3,6 roku na korzyść kobiet. Wartość ta zmniejsza się wraz z przeżytymi latami. Dla osób w wieku 50 lat wyniosła 2,1 roku, a dla osób w wieku 65 lat już tylko rok. Dla porównania różnica w przeciętnym trwaniu życia w momencie narodzin (e0) w tym samym roku wyniosła 7,7 roku.
