Warunki mieszkaniowe w Polsce poprawiają się… niezwykle wolno
Mieszkania w Polsce stały się większe, młodsze oraz lepiej wyposażone. Szkoda tylko, że tempo poprawy warunków mieszkaniowych było dość powolne.
Jak wynika z danych z Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2021 opublikowanych przez Główny Urząd Statystyczny (GUS), warunki mieszkaniowe w Polsce w latach 2011-2021 uległy poprawie. Szkoda tylko, że w miastach była ona dość niewielka, jeżeli jakakolwiek.
- Liczba mieszkań w Polsce wzrosła, nawet jeżeli weźmiemy pod uwagę, że wiele budynków w naszym kraju to pustostany. Podaż zamieszkałych mieszkań w latach 2011-2021 zwiększyła się o 7,3 proc.
- Nie ulega wątpliwości, że warunki mieszkaniowe nad Wisłą są lepsze niż ponad dekadę temu. Jednakże jak na tempo gospodarczego rozwoju naszego kraju, poprawa zdaje się relatywnie mała.
- W 2021 roku w jednym mieszkaniu żyło 2,79 osób wobec 3,05 osób w 2011 roku. Daje wzrost o zaledwie 9 proc. Co więcej, na niektórych płaszczyznach doszło do pogorszenia sytuacji.
Liczba mieszkań w Polsce zauważalnie wzrosła, ale…
Jednakże, zanim przejdziemy do tego, jak zmieniały się warunki mieszkaniowe w Polsce, warto poświęcić kilka słów kwestiom bardziej ogólnym. Na koniec marca 2021 roku, liczba mieszkań w Polsce wyniosła 15,2 mln. Ich łączna powierzchnia użytkowa wyniosła zaś aż 1,14 mld metrów kwadratów. Oznacza to, że w ciągu 10 lat udało się powiększyć całkowity zasób mieszkaniowy, jakim dysponuje nasz kraj, aż o 1,7 mln mieszkań bądź jak kto woli o 12,8 proc.
Zobacz także: Kryzys mieszkaniowy w Polsce trwa. Stać nas na coraz mniej mieszkań
Z drugiej strony warto zauważyć, że wielkość wykorzystywanych zasobów rosła wolniej. Ze względu na to, że z różnych przyczyn w 2021 roku aż ok. 1,8 mln mieszkań stało pustych, liczba zamieszkałych mieszkań w Polsce zwiększyła się z 12,5 do 13,4 mln. Daje to wzrost na poziomie 7,3, a nie 12,8 proc. Przy czym do szczególnie małego zwiększenia podaży doszło w miastach. W ich przypadku liczba zamieszkałych mieszkań wzrosła o jedynie 6 proc. (z 8,59 mln do 9,1 mln).
Ludzie mają coraz więcej mieszkań, państwo coraz mniej
Mimo rosnących obaw o fundusze inwestycyjne masowo skupujące mieszkania, z danych GUS wynika, że zamieszkałe mieszkania należą przede wszystkim do osób fizycznych. Co więcej, ten rodzaj własności jeszcze się w naszym kraju umocnił. W 2021 roku 76,3 proc. zamieszkałych mieszkań (ok. 10 mln mieszkań) w Polsce należało do osób fizycznych. W 2011 roku zaś odsetek ten wyniósł 64,1 proc., czyli był aż o ponad 12 pkt proc. niższy.
Przy okazji warto zauważyć, że jak wynika z zamieszczonego poniżej wykresu, Skarb Państwa w minionej dekadzie zdecydował się na przeprowadzenie dużej wyprzedaży. W latach 2011-2021 liczba mieszkań należących do tego podmiotu zmniejszyła się niemal dziewięciokrotnie. Pod koniec marca 2021 roku Skarbu Państwa był we władaniu jedynie 28,7 tys. mieszkań. Intryguje również fakt, że największą dynamikę wzrostu zanotowano w przypadku mieszkań będących własnością pozostałych podmiotów. Do tej grupy należą głównie jednostki budujące dla zysku (deweloperzy), instytucje wyznaniowe.
Polacy mieszkają w młodszych domach
Jeżeli zaś chodzi o warunki mieszkaniowe w Polsce, to warto zacząć od tego, że struktura wiekowa mieszkań w naszym kraju pozostaje relatywnie stara, choć uległa ona widocznemu odmłodzeniu. Weźmy za przykład mieszkania wybudowane przed 1918 rokiem. Wśród nich bez problemu możemy znaleźć lokale odpowiednio wyremontowane i zwyczajnie cieszące oko. Jednakże co do zasady zmodernizowane, mające ponad 100 lat mieszkania są rzadkością. Większość takich mieszkań cierpi z powodu braku wystarczających inwestycji i nadaje się do wymiany.
Zobacz także: Ceny mieszkań w Polsce wystrzeliły! W Krakowie w ciągu roku o 29%!
Przy czym w 2011 roku mieszkania wybudowane przed wybuchem pierwszej wojny światowej stanowiły 9 proc. zasobu zamieszkałych mieszkań w Polsce. W 2021 roku odsetek ten spadł do 6,1 proc., czyli niemal o jedną trzecią. Spadł również udział mieszkań wybudowanych w latach 1918–1944 (z 11,1 do 8,8 proc.) oraz 1945–1970 (24,1 do 21 proc.). Z drugiej strony mimo upływu czasu to właśnie mieszkania powstałe w 25 latach po zakończeniu drugiej wojny światowej nadal stanowiły najliczniejszą grupę mieszkań (ich udział w całym zasobie mieszkań wyniósł 21 proc.)
Warunki mieszkaniowe w Polsce — wzrost powierzchni mieszkań nie powala
W przypadku powierzchni mieszkań jest już mniej kolorowo. W 2021 roku przeciętna powierzchnia zamieszkałego mieszkania w Polsce wynosiła 76,5 metrów kwadratowych. Oznacza to, że w ciągu całej dekady, wzrosła ona o zaledwie cztery metry kwadratowe. Jeszcze gorzej sytuacja prezentuje się, jeżeli przyjrzymy się wyłącznie miastom. Jak widać na poniższym wykresie, w ich przypadku średnia powierzchnia użytkowa mieszkań wzrosła przez całe 10 lat o jedynie 2 metry kwadratowe. Do tego, jak donosi GUS, sytuacja na tej płaszczyźnie jest bardzo zróżnicowana w zależności od regionu.
Zobacz także: Magazyn przy lotnisku Kraków Airport ukończony! Jest bardzo eko
Faktycznie w każdym województwie przeciętna powierzchnia mieszkania z czasem się zwiększyła. Jednakże na przykład w takim województwie podkarpackim wzrost wyniósł aż 5,8 metrów kwadratowych. Z kolei w województwie dolnośląskim analizowany wskaźnik nie zwiększyła się nawet o 2 metry kwadratowe. Przy czym ten region na analizowanej płaszczyźnie jest wręcz ewenementem na skalę całego kraju. Jest to jedyne województwo, na którego terenie w latach 2011-2021 średnia powierzchnia użytkowa mieszkań w miastach nie tylko nie wzrosła, ale jeszcze spadła i to o aż 2,1 metra kwadratowego.
Liczba pokoi spadła, ale na szczęście przeludnienie mieszkań również
Jeszcze gorzej sprawa się ma z przeciętną liczbą izb w zamieszkanych mieszkaniach. W 2021 roku średnio mieszkanie w Polsce składało się z 3,93 pokoi. Z kolei w 2011 roku liczba ta wyniosła 3,83. Oznacza to, że w ciągu dekady liczba izb przypadających na jednego mieszkanie zwiększyła się o 0,1. Jednakże wzrost ten całkowicie zawdzięczamy wsiom. W polskich miastach przez 10 lat średnia liczba pokoi wchodzących w skład mieszkania zmniejszyła się o 0,01. Na szczęście w analizowanym okresie demografia zmieniła się na tyle, aby mimo analizowanego trendu, warunki mieszkaniowe w Polsce uległy poprawie.
Zobacz także: Polska różnorodność, czyli gdzie i jak chcemy mieszkać? Raport z badań „jak chcą mieszkać Polacy w 2023 roku”?
Zgodnie z danymi zaprezentowanymi poniżej, przeciętna liczba osób przypadająca na jedną izbę zmniejszyła się 0,8 do 0,71 (oznacza to, że średnio ludzie żyli w mieszkaniach posiadających więcej pokoi niż w przeszłości). Co więcej, w 2021 roku w jednym mieszkaniu żyło 2,79 osób wobec 3,05 w 2011 roku. Oznacza to spadek o niecałe 9 proc. Jednakże jeszcze bardziej wzrosła powierzchnia mieszkań, w których przyszło żyć mieszkańcom naszego kraju. Otóż według danych pochodzących ze spisu powszechnego powierzchnia użytkowa per capita w Polsce w ciągu analizowanych dziesięciu lat zwiększyła się z 23,8 do 27,5 metrów kwadratowych, czyli o ponad 15 proc. Podsumowując tę kwestię, wraz z upływem czasu, Polacy żyli w wyższej liczbie większych, bardziej zasobnych w pokoje mieszkań, choć tempo poprawy było dosyć powolne.
Warunki mieszkaniowe w Polsce: wyposażenie mieszkań
Na samym końcu pozostaje kwestia związana z wyposażeniem w instalacje techniczno sanitarne. Jak widać na poniższym wykresie, na większości płaszczyzn sytuacja uległa poprawie. Mieszkania w Polsce w 2021 roku nieznacznie, ale jednak częściej były wyposażone w łazienkę, wodę bieżącą, czy też centralne ogrzewania bądź gaz z sieci (w przypadku tej drugiej kategorii miał miejsce wzrost aż o ponad 10 proc.). Z drugiej strony, warto zauważyć, że w miastach na niektórych polach doszło do regresu. Udział mieszkań niewyposażonych w wodociąg (inaczej w kran z bieżącą wodą) w ogólnej liczbie mieszkań w aglomeracjach miejskich stopniał z 98,9 do 97,7 proc. Z kolei odsetek mieszkań z ustępem spłukiwanym* spadł o 0,6 pkt proc.
*przez ustęp spłukiwany należy rozumieć urządzenie sanitarne znajdujące się w obrębie mieszkania, które jest podłączone do instalacji wodociągowej i odprowadzającej ścieki do kanalizacji sieciowej lub do kanalizacji lokalnej (zbiorniki bezodpływowe);
