Jakie są największe firmy rodzinne na świecie? [RANKING]
Wśród 10 największych firm rodzinnych świata znajdują się firmy z USA, Niemiec i Indii.
Firmy rodzinne wielu osobom wciąż kojarzą się z małymi podmiotami. Tymczasem wiele największych przedsiębiorstw na świecie to właśnie firmy rodzinne. Gdyby zebrać razem 500 największych biznesów rodzinnych świata stanowiłoby trzecią gospodarkę globu. Jakie są największe firmy rodzinne na świecie?
- Największą firmą rodzinną na świecie pod względem przychodów jest Walmart.
- Wśród 10 największych firm rodzinnych świata znajdują się firmy z USA, Niemiec i Indii.
- Firma rodzinna to pojęcie trudne do zdefiniowania, jednak pewne jest, że odgrywają one bardzo ważną rolę dla gospodarki.
Największe firmy rodzinne na świecie
Co dwa lata firma doradcza EY publikuje Family Business Index (Indeks Firm Rodzinnych). Ostatnia edycja badania ukazała się w 2023 r. i została przygotowana wraz z Uniwersytetem St. Gallen. Zestawienie obejmuje 500 największych firm rodzinnych na świecie. Wynika z niego, że wygenerowały one ponad 8 bln USD przychodów w 2022 r. To oznacza, że razem stanowiłyby one trzecią gospodarkę świata. Zatrudnienie w 500 największych biznesach rodzinnych globu znajduje 24,5 mln osób.
Największe firmy rodzinne na świecie pod względem przychodów według Indeksu Firm Rodzinnych EY 2023 to:
| L.p. | Firma | Rok założenia | Przychody (mld, 2022 r.) | Zatrudnienie | Jurysdykcja | Rodzina | Typ | Udział rodziny |
| 1 | Walmart Inc. | 1962 | 572,8 | 2 300 000 | USA | Walton | publiczna | 48,9% |
| 2 | Berkshire Hathaway Inc. | 1955 | 276,1 | 372 000 | USA | Buffett | publiczna | 37,2% |
| 3 | Cargill Inc. | 1865 | 165 | 155 000 | USA | Cargill-MacMillan | prywatna | 85% |
| 4 | Schwarz Group | 1930 | 151,5 | 550 000 | Niemcy | Schwarz | prywatna | 100% |
| 5 | Ford Motor Company | 1919 | 136,3 | 183 000 | USA | Ford | publiczna | 40% |
| 6 | BMW AG | 1916 | 131,6 | 118 909 | Niemcy | Quandt | publiczna | 46,8% |
| 7 | Koch Industries Inc. | 1940 | 125 | 120 000 | USA | Koch | prywatna | 84% |
| 8 | Comcast Corp. | 1936 | 116,4 | 189 000 | USA | Roberts | publiczna | 33,8% |
| 9 | Dell Technologies Inc. | 1984 | 101,2 | 133 000 | USA | Dell | publiczna | 75% |
| 10 | Reliance Industries Ltd. | 1973 | 94 | 343 000 | Indie | Ambani | publiczna | 44,3% |
W rankingu nie znalazła się żadna firma z Polski. Niemal co trzecia firma liczy sobie ponad 100 lat. 57 proc. z 500 największych firm rodzinnych świata pochodzi z Europy. Co ciekawe, aż 1/4 z nich to firmy niemieckie. Największe firmy rodzinne na świecie działają przede wszystkim w: USA, Niemczech, Francji, Indiach oraz Korei Południowej.
Zobacz też: „Firmy rodzinne to zupełnie inne myślenie i proces podejmowania decyzji” [WYWIAD]
Największe firmy rodzinne na świecie – numer jeden to Walmart
Był rok 1962, kiedy Sam Walton postanowił założyć Walmart. W Rogers w stanie Arkansas w USA pojawił się pierwszy sklep. Po 5 latach było ich już 24. W 1980 r. Walmart po raz pierwszy wygenerował w ciągu roku 1 mld USD. Po ok. 20 latach od powstania po raz pierwszy CEO mianowano osobę spoza rodziny. W latach 90. rozpoczęła się ekspansja zagraniczna firmy – Walmart wszedł m.in. do Meksyku, Kanady, Chin i Wielkiej Brytanii. Dziś Walmart to jeden z globalnych liderów branży detalicznej, który w swoich supermarketach sprzedaje żywność, odzież, leki czy elektronikę.
Firma od ponad 50 lat jest notowana na NYSE. Cena na IPO wynosiła 16,5 USD za akcję. Obecnie Walmart jest notowany po rekordowe w swojej historii 60 USD za akcję.
Czym właściwie jest firma rodzinna?
W rankingu EY uwzględniono firmy, które są zarządzane przez co najmniej drugie pokolenie, a rodzina posiada udział w wysokości co najmniej 50% w przypadku spółek prywatnych lub co najmniej 32% w przypadku spółek publicznych. Więcej o metodologii badania można przeczytać tutaj.
Nie sposób jednak jednoznacznie określić, czym jest firma rodzinna. Jest to tak zróżnicowana grupa przedsiębiorstw, że badacze mają trudności z podaniem jednoznacznej definicji. Co właściwie sprawia, że przedsiębiorstwo można nazwać firmą rodzinną? Kryteriów jest tutaj wiele – własność, skład członków zarządu, udział w kierowaniu firmom, ale też wartości czy liczba pokoleń.
Jedna z definicji mówi, że przedsiębiorstwo rodzinne to podmiot, w którym co najmniej 51% własności należy do rodziny, członkowie rodziny stanowią większość członków zarządu, a właściciele są zaangażowani w codzienne kierowanie firmą (Surdej i Wach, 2010, s. 15). Z kolei Komisja Europejska stwierdza, że o firmie rodzinnej można mówić, gdy:
- większościowe prawo głosu mają założyciele, ich małżonkowie, rodzice, dzieci lub spadkobiercy dzieci,
- większość praw do podejmowania decyzji ma charakter pośredni lub bezpośredni,
- co najmniej jeden przedstawiciel rodziny lub krewny jest formalnie zaangażowany w zarządzanie firmą.
Przy tym spółki giełdowe spełniają definicję przedsiębiorstwa rodzinnego, jeśli osoba, która założyła lub nabyła firmę (kapitał zakładowy) lub ich rodziny, lub potomkowie posiadają 25% praw decyzyjnych, a więc inaczej niż uważa chociażby EY.
Zobacz też: Jedna z największych firmy przewozowych w Kanadzie… kończy z przewozami
Firma rodzinna to specyficzny podmiot
Firmy rodzinne to jednak znacznie więcej niż udziały i prawa głosu. O istocie firmy rodzinnej decydują też takie kwestie jak chociażby sukcesja i to czy dzieci będą chciały dalej prowadzić biznes, co współcześnie staje się coraz większym wyzwaniem. Firma rodzinna to też wartości. Często te, które wyznaje rodzina, stanowią punkt wyjścia dla systemu wartości, którym kieruje się także przedsiębiorstwo. Biznes rodzinny wymaga także wyjątkowej troski o relacje, w szczególności w przypadku wielowiekowych firm, których właścicielami czasami jest nawet kilkaset linii rodu. Istotnym wyzwaniem dla rodzin, które prowadzą wspólnie firmę, jest umiejętne zbalansowanie czasu przeznaczonego na pracę i na czas wolny. W firmach rodzinnych ze szczególną uwagą podchodzi się też do zewnętrznych menedżerów i inwestorów. Firma staje się bowiem dla niektórych swego rodzaju dzieckiem, z którym są silnie powiązani emocjonalnie. To wpływa także na procesy podejmowania decyzji. Przy definiowaniu firmy rodzinnej trudności nastręczają też zmiany w modelu rodziny (rozwody, nieformalne związki, dzieci z różnych związków). O firmie rodzinnej stanowi zatem wiele elementów, często trudnych do uchwycenia w sztywne ramy. Pewne jest jednak to, że firmy rodzinne (choćby w jakimś stopniu) są ważne dla wielu gospodarek świata.
Źródła:
Birdthistle, N. and Hales, R. (2023), „The Meaning of Being a Family Business in the 21st Century”, Birdthistle, N. and Hales, R. (Ed.) Attaining the 2030 Sustainable Development Goal of Responsible Consumption and Production (Family Businesses on a Mission), Emerald Publishing Limited, Leeds, pp. 11-20. https://doi.org/10.1108/978-1-80455-840-920231002
EY, Family Business Index 2023
Piasecki, B., Marjański, A., Safin, K. (2018). Firmy rodzinne – zarządzanie, rozwój, przedsiębiorczość. Przedsiębiorczość i zarządzanie, tom XIX, zeszyt 7, część III, Wydawnictwo Społecznej Akademii Nauk, Łódź-Warszawa
Surdej A., Wach K. (2010), Przedsiębiorstwa rodzinne wobec wyzwań sukcesji, Difin, Warszawa.
Największe gospodarki świata. W 2024 roku potęga USA pozostanie niezachwiana
