Bank Światowy: Ceny energii i żywności pozostaną rekordowo wysokie do 2024 roku!

Najpierw pandemia COVID-19 a obecnie wojna na Ukrainie powoduje szoki na rynkach surowców energetycznych i rolnych. Ceny energii biją rekordy od czasów kryzysu naftowego z lat 70. XX wieku. Natomiast ceny artykułów spożywczych od kryzysu finansowego w 2008 roku. Z prognozy Banku Światowego wynika, że ceny energii i żywności pozostaną na poziomie wieloletniego maksimum co najmniej do 2024 roku.

Wysokie ceny energii i żywności pozostaną z nami na lata

Rynki towarowe doświadczają jednego z największych wstrząsów podażowych od dziesięcioleci z powodu wojny na Ukrainie. Wynikający z tego wzrost cen żywności i energii pochłania znaczne żniwo ludzkie i gospodarcze – i prawdopodobnie zatrzyma postęp w ograniczaniu ubóstwa. Wyższe ceny surowców zaostrzają już podwyższoną presję inflacyjną na całym świecie — wskazuje Ayhan Kose, dyrektor Grupy Prospects Banku Światowego

Jak wskazuje poniższy wykres, ceny surowców energetycznych biją rekordy od czasów kryzysu naftowego w latach 70. XX wieku. Wówczas kraje OPEC nałożyły embargo na kraje Zachodnie (Europa i USA), które popierały Izrael w wojnie izraelsko-arabskiej. Spadek wydobycia ropy i ograniczenia eksportowe spowodowały wzrost cen energii o 600%. Cena baryłki wyniosła 35 USD, co na tamte czasy oznaczało rekordowo wysokie ceny energii.

Wykres 1. Ceny energii i żywności na przestrzeni lat.

Zobacz także: Bank Światowy przeznaczy 4,8 mld USD na wsparcie dla Ukrainy

Szoki podażowe, które najpierw wywołała pandemia COVID-19, zaś obecnie wywołuje wojna na Ukrainie, powodują, że ceny energii ponownie wzrosły do rekordowo wysokiego poziomu. Bank Światowy w raporcie Commodity Markets Outlook prognozuje, że w bieżącym roku ceny surowców energetycznych wzrosną w sumie o 50%. Następnie w latach 2023 i 2024 ich wzrost ulegnie spowolnieniu. Niemniej jednak i tak pozostaną na historycznie wysokim poziomie. Skala wzrostu cen surowców rolnych będzie mniejsza – 17,7% w 2020 roku, w tym wzrost cen pszenicy o 40%.

Wykres 2. Prognozy wzrostu cen energii, żywności i metali (%).

Cena ropy Brent wyniesie średnio 100 USD za baryłkę w 2022 roku. Warty odnotowania jest fakt, że w następnym roku cena ropy Brent znajdzie się poniżej 100 USD za baryłkę, a jej cena ulegnie relatywnemu znormalizowaniu w 2024 roku. Pamiętajmy, że 80 USD za baryłkę ropy to wciąż wysoki poziom — pięcioletnia średnia przed 2020 rokiem wyniosła 60 USD. Ceny europejskiego gazu ziemnego w 2022 roku odnotują swój rekordowy poziom i będą dwa razy wyższe niż w 2021 roku. Ceny gazu amerykańskiego oraz japońskiego również pozostaną powyżej poziomu z 2021 roku.

Tabela 1. Prognozowane ceny surowców energetycznych.

Źródło: Bank Światowy

Zobacz także: Konflikt w PAŻP: Ruch lotniczy na Okęciu i Modlinie będzie ograniczony

Gospodarka światowa w stagflacji?

Mija już drugi miesiąc wojny na Ukrainie. Gospodarka światowa, a szczególnie rynki europejskie odczuwają jej skutki, również w spectrum ekonomicznym. Szoki podażowe podbijają presję inflacyjną, czego skutkiem są rekordowe odczyty inflacji w Europie Środkowo-Wschodniej, Zachodniej oraz w Stanach Zjednoczonych. Obecne wydarzenia geopolityczne i wynikające z nich perturbacje powodują, że rośnie niepewność wśród konsumentów oraz producentów, co szczególnie widoczne było w marcowych wskaźnikach ufności konsumenckiej i producenckiej, m.in. w Polsce. W kwietniu znacząco pogorszyła się koniunktura przetwórstwa przemysłowego w Niemczech mierzona wskaźnikiem PMI.

Oczywiście, wyniki gospodarcze za I kw. 2022 w Polsce jako kraju frontowym konfliktu militarnego (wzrost PKB o ok. 8% r/r) nie wskazują na widmo stagflacji, jednak wciąż na dobrą sprawę nie wiemy, po pierwsze jak gospodarki zareagują w dłuższym terminie, a po drugie kiedy wojna się zakończy i czy dojdzie do eskalacji działań militarnych. Związane z obecną sytuacją geopolityczną szoki na rynkach towarowych potęgują obawy o wzrost gospodarczy. Oczekuje się również szybszej podwyżki stóp procentowych na międzynarodowych rynkach, co zrozumiałe przy obecnej presji inflacyjnej.

Ogólnie rzecz biorąc, jest to największy szok towarowy, jakiego doświadczyliśmy od lat siedemdziesiątych. Tak jak wtedy, szok potęguje gwałtowny wzrost ograniczeń w handlu żywnością, paliwami i nawozami. Te wydarzenia zaczęły budzić widmo stagflacji. Decydenci powinni wykorzystywać każdą okazję do zwiększenia wzrostu gospodarczego w kraju i unikać działań, które przyniosą szkody gospodarce światowej – wskazuje Indermit Gill, wiceprezes Banku Światowego ds. sprawiedliwego wzrostu, finansów i instytucji

Apartheid w Banku Światowym i MFW? O niesprawiedliwości i nierównościach w tych instytucjach