Wyroki śmierci i egzekucje. UE i USA nakładają sankcje na Iran
W odpowiedzi na brutalne tłumienie protestów w Iranie, Zachód decyduje się na nałożenie sankcji
Protesty przeciwko władzy w Iranie trwają od września 2022 r. W tym czasie w protestach zginęło już ponad 500 osób. Przeprowadzane są egzekucje na protestujących. Unia Europejska i USA zdecydowały się nałożyć sankcje na Iran. Irańska waluta uległa silnej deprecjacji. Czy to zagrozi irańskim władzom?
Wyroki śmierci i egzekucje w Iranie
Protesty w Iranie wybuchły we wrześniu, po śmierci Mahsy Amini, która została aresztowana przez policję za niestosowny ubiór. Szacuje się, że do końca 2022 r. w protestach zginęło ok. 500 osób. W kraju przeprowadzane są wyroki śmierci i egzekucje na protestujących. Mimo to protesty nie ustają, a ludzie są silnie zmotywowani do obalenia reżimu.
Unia Europejska i USA nakładają sankcje na Iran
Na wydarzenia w Iranie zdecydowała się odpowiedzieć Unia Europejska. W poprzednim tygodniu Parlament Europejski uchwalił rezolucję, która wzywała do uznania Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej (Islamic Revolutionary Guard Corps (IRGC)) za organizację terrorystyczną. Irańskie władze zapowiedziały, że Unia może się spodziewać szybkich i zdecydowanych działań odwetowych. Iran chciał m.in. uznać armie krajów europejskich za ugrupowania i organizacje terrorystyczne. Ostatecznie UE nie zdecydowała się na uznanie IRGC za organizację terrorystyczną, poprzestając na wprowadzeniu sankcji. Objęły one m.in. tzw. Najwyższego Przywódcę – Ayatollah Ali Khamenei, prezydenta Ebrahim Raisi, prokuratora generalnego Jafar Montazeri, a oprócz tego szereg urzędników, ministrów i osoby, które mają wpływ na tłumienie protestów w kraju. Pierwsze sankcje na Iran zostały przyjęte wczoraj.
Swoje sankcje nałożyła też Wielka Brytania. Wśród nich znajduje się zamrożenie aktywów ważnych osób w państwie i zakaz wjazdu na Wyspy.
Zobacz też: Rosja przykładem Iranu, może próbować ominąć sankcje poprzez kryptowaluty
USA również zdecydowały się na wprowadzenie sankcji. Uderzają one głównie w Fundusz Kooperacyjny IRGC, który pomaga finansować działania irańskiego reżimu. Oprócz tego Stany Zjednoczone wraz z Izraelem rozpoczęły ćwiczenia wojskowe Juniper Oak 23. W informacji prasowej Centralnego Dowództwa USA napisano:
Juniper Oak to wspólne ćwiczenia, które poprawiają naszą interoperacyjność na lądzie, w powietrzu, na morzu, w przestrzeni kosmicznej oraz w cyberprzestrzeni z naszymi partnerami, zwiększają naszą zdolność do reagowania na sytuacje kryzysowe oraz podkreślają nasze zaangażowanie na Bliskim Wschodzie.
Silna deprecjacja irańskiej waluty
Z powodu protestów i widma sankcji ze strony Zachodu rial irański uległ mocnej deprecjacji. Rosnące napięcia sprawiły, że irańska waluta osiągnęła rekordowo niskie poziomy, najniższe w historii kraju. Kurs dolara amerykańskiego (USD) do riala irańskiego (IRR) na otwartym rynku wyniósł w niedzielę nawet 450 000.
Do podobnej sytuacji doszło w grudniu 2022 r. Po niej stanowisko stracił prezes irańskiego banku centralnego Ali Salehabadi. Jako jego następcę powołano wówczas Mohammada Reza Farzina, który obiecał wprowadzenie sztywnego kursu walutowego na poziomie 285 tys riali, dotyczącego importu podstawowych produktów. W Iranie funkcjonują trzy kursy walutowe: kurs otwartego rynku, tzw. kurs oficjalny oraz kurs NIMA (kurs dla eksporterów). Nowy prezes obecnie zawirowania z walutą tłumaczy niepokojem wprowadzanym wśród społeczeństwa przez media i operacjami dokonywanymi przez obywateli pod wpływem emocji. Rial irański w ciągu 5 lat stracił ponad 90 proc. wartości wobec dolara amerykańskiego.
Zobacz też: Iran chce stworzyć nowy szlak handlowy. Zmieni rozkład sił w regionie?
Zła kondycja gospodarki wzmaga rewolucyjne nastroje
Iran zmaga się z wysoką inflacją, która sięga niemal 50 proc. W grudniu 2022 r. wyniosła 48,5 proc. r/r., co jest najwyższym wynikiem od 1995 r., kiedy zanotowano 49,7 proc.
Nominalny PKB kraju pozostaje na poziomie niższym niż w 2011 r. Gospodarka irańska po dwóch dekadach silnego wzrostu tkwi w marazmie, po tym, jak została ukarana pierwszymi sankcjami związanymi z programem nuklearnym. Wytchnienie stanowiły lata 2015-2018, kiedy USA uchyliły część z nich, zezwalając na międzynarodowy handel ropą. Zakończyła je decyzja D. Trumpa, która zepchnęła Iran z powrotem w recesję. Ostatnie dwa lata to wzrost PKB, jednak obecna sytuacja stawia pod znakiem zapytania nie tylko ekonomiczną, ale i polityczną przyszłość Iranu.
Iran chce dołączyć do BRICS! Organizacja zaważy na pozycji Stanów Zjednoczonych?
