Albania małą europejską potęgą eksportową. Jeden z najbardziej obiecujących rynków rolniczych

Rolnictwo w Albanii może stać się ważnym motorem wzrostu. Według raportu Banku Światowego sektor ma duży potencjał. Unia Europejska zwraca jednak uwagę na konieczność utrzymania wysokich standardów bezpieczeństwa żywności. 

Rolnictwo w Albanii dynamicznie się rozwija, brakuje jednak rąk do pracy

Albański eksport produktów rolnych do krajów Unii Europejskiej osiąga historyczne maksimum. Jak wskazują międzynarodowe organizacje, państwo wciąż jednak nie wykorzystuje w pełni swoich możliwości. Ogromny potencjał, jaki drzemie w albańskim rolnictwie, powiązany z konkurencyjnymi cenami sprawia, że to bardzo konkurencyjny rynek w UE.

W 2022 roku wartość eksportu albańskiego (produkty rolne) do krajów UE i państw regionu wyniosła 473 mln euro, co jest najwyższym wynikiem w historii. Ministerstwo rolnictwa zestawiło te dane z wartościami na 2021 rok, odnotowano wzrost wolumenu na poziomie 15,6% oraz wzrost wartości o 18,1%. Warto odnotować, że to zasługa przede wszystkim inwestycji w sieci eksportowe i punkty skupu magazynowego.

Zobacz także: Chorwacja przyjęła euro. Co to oznacza dla gospodarki?

Unia Europejska sporo inwestuje w Albanii, na rozwój obszarów wiejskich, w tym rolnictwa ekologicznego przeznaczono 112 mln euro. Program lata 2021–2027 ma na celu podniesienie konkurencyjności tamtejszych produktów. Ma w tym pomóc m.in. poprawa wydajności czy wdrożenie zasad zrównoważonego rolnictwa.

Jeszcze w czasach ZSRR obszar obecnej Albanii Zachodniej był potęgą, jeśli chodzi o uprawę ziół i roślin leczniczych. W latach 70. XX wieku wartość sektora wynosiła 50 mln USD rocznie, przy zatrudnieniu na poziomie 100 000 osób. Obecnie roczna wartość eksportu szacowana jest na 17 mln USD, przy czym czynnikiem ograniczającym jest masowa emigracja młodych Albańczyków. Edi Rama, premier Albanii zwraca uwagę na zjawisko drenażu mózgów. Jego zdaniem rząd nie może zmusić młodych do pozostania w państwie. Uważa natomiast, że głównym zadaniem Albanii na przyszłość jest poprawa warunków gospodarczych, aby emigranci mogli powrócić do państwa. Albańczycy emigrują głównie do Wielkiej Brytanii, co generuje napięcie między państwami. Według danych brytyjskich obywatele Albanii to obecnie największa grupa nielegalnych imigrantów w państwie. Ponadto, zdaniem służb często bezpodstawnie ubiegają się o azyl, naginając tamtejsze przepisy (Więcej: Co dalej z polityką migracyjną na Wyspach? Niejasne sygnały z Londynu).

Zobacz także: UE sfinansuje połączenie kolejowe między Serbią i Bułgarią

Konkurencyjność albańskiego eksportu

Według danych Banku Światowego Albania ma sporo niewykorzystanego potencjału, jeśli chodzi o produkty rolne. Szansą są szczególnie pomidory. Na podstawie raportu państwo oferuje ceny poniżej średniej dla krajów UE. Włosi eksportują je do Wielkiej Brytanii w cenie 2,3 euro za kilogram, podczas gdy Albańczycy sprzedają za 0,48 euro za kilogram. Szansą na rozwój dla całej Albanii będzie rozwój nowoczesnego rolnictwa i zorientowanie eksportu na rynki Europy Zachodniej. W tym celu konieczne będzie utrzymanie wysokich standardów. Pomimo otwarcia na rozwój, sektor zmaga się również z kilkoma istotnymi problemami. Głównym z nich jest niewykorzystany potencjał, który ogranicza rozwój. Mowa głównie o nieefektywnych metodach uprawy, problemach z dystrybucją czy zbyt niskich dotacjach.

W przyszłości Albania może odgrywać ważną rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa żywnościowego całej Unii Europejskiej. Dochody rolników mogą zostać zwiększone poprzez certyfikowanie żywności. Produkty, które spełniają dane standardy, są szczególnie poszukiwane na Zachodzie. Zdaniem Banku Światowego Albania może w przyszłości konkurować jakością z bardziej rozwiniętymi gospodarkami, a ubieganie się o wsparcie może sprawić, że rolnictwo będzie bardziej dochodowe, co powstrzyma odpływ pracowników z tego sektora. Liczba ludności w państwie spadła ostatnio do rekordowo niskiego poziomu. Badania pokazują, że 60-83% młodych osób chce wyjechać za granicę, a 49% Albańczyków aktywnie panuje wyjazd w najbliższej przyszłości.

Aktualnie Albania ma status państwa kandydującego do UE. Według Brukseli, aby kraj mógł przystąpić do Wspólnoty, należy położyć większy nacisk na bezpieczeństwo żywnościowe. Jak oceniła Komisja Europejska, Albania poczyniła niewielkie postępy w zapewnieniu polityki bezpieczeństwa, w tym weterynarii i fitosanitarnej. Realizacja zaleceń pozwoli państwu na zyskanie większej transparentności w całym sektorze. Dostosowanie warunków bezpieczeństwa do standardów Unii jest absolutnym wymogiem, którego należy przestrzegać, aby móc przystąpić do UE i móc zwiększyć eksport.

Populacja Bułgarii zmniejszyła się o ponad 10% w ciągu dekady