Globalne ocieplenie: temperatura i ceny pójdą w górę

Negatywne zmiany klimatyczna stanowią ryzyko dla stabilności cen. Ekonomiści próbują oszacować jak silny i trwały będzie wpływ zmian klimatu na inflację. Na razie literatura naukowa jest bardzo skąpa w tej kwestii. Z badania opublikowanego przez EBC pt. The impact of global warming on inflation: averages, seasonality and extremes wynika, że globalne ocieplenie spowoduje wzrost inflacji na świecie o 0,32-1,18 pkt proc. rocznie do 2035 roku. 

O negatywnych zmianach klimatycznych w środowisku ekonomicznym dyskutuje się już wiele lat. Zadziwiające jest jednak, że literatura naukowa nie doczekała się zbyt wielu badań szacujących wpływ prognozowanego globalnego ocieplenia na poziom inflacji. Badanie pt. The impact of global warming on inflation: averages, seasonality and extremes, na które powołujemy się w tym tekście, wypełnia tę lukę i jednocześnie w negatywnym świetle przedstawia perspektywy inflacji. Jeżeli prognozy klimatologów się sprawdzą, to czeka nas czas podwyższonej inflacji.

Ekonomiści M. Kotz, F. Kuik, E. Lis i C. Nickel estymują wpływ przyszłych zmian klimatycznych na inflację poprzez oszacowanie zależności między obiema zmiennymi w ostatnich dekadach. Zbiór. danych obejmuje miesięczne wskaźniki inflacji CPI dla lat 1991-2020 w 121 krajach rozwiniętych i rozwijających się, po to aby określić wpływ globalnego ocieplenia na inflację w różnych porach roku i w różnych regionach.

Do przeprowadzenia analizy empirycznej autorzy badania wykorzystują regresję panelową z efektami stałymi (fixed effect). Badacze dochodzą do podstawowego wniosku: zmiany klimatu będą stymulować presję inflacyjną zarówno w krajach o niskich, jak i wysokich dochodach, lecz silniejszy efekt wystąpi na Globalnym Południu.

Zobacz też: Cena rosyjskiej ropy rośnie! Przekracza już pułap cenowy 60 USD

Poniższe wykresy przedstawiają reakcję miesięcznej stopy inflacji ogólnej (headline, nagłówek ae), miesięcznej stopy inflacji żywności (nagłówek fj) i cen energii elektrycznej (nagłówek ko) na odchylenie średniej miesięcznej temperatury od średniej historycznej (1990-2020) o 1 stopień Celsjusza oszacowanych na podstawie regresji panelowej (poszczególne panele pokazują różne zmienne klimatyczne, np. excess dry, czyli nadmierna suchość czy excess wet, czyli nadmierna wilgoć).

Zobacz też: Globalne ocieplenie zwiększa ryzyko wystąpienia turbulencji

Ekonomiści stwierdzają, że wzrost temperatury o 1 stopień Celsjusza podwyższa inflację żywnościową o 0,17 punktu procentowego po roku przy rocznej medianie temperatury na poziomie 25 stopni Celsjusza. Skumulowany wpływ na inflację headline to ok. 0,08 pkt punktu procentowego. Wpływ na ceny energii wynosi ok. 0,2 pkt proc. (patrz: górne panele). Większe skutki inflacyjne występują w cieplejszych regionach, a zatem reakcja inflacji na wzrost temperatury ma charakter nieliniowy.

Gdy autorzy badania oszacowali już reakcję inflacji na zmianę temperatury, nie pozostaje im nic innego jak dodać do modelu prognozowany poziom temperatury.

Z ich szacunków wynika, że przyszłe ocieplenie trwale podwyższy inflację żywności o 0,92-3,23 pkt proc. i inflację ogólną o 0,32-1,18 pkt proc. rocznie na świecie do 2035 roku. Po 2035 roku aż do 2060 roku w optymistycznym scenariuszu (znaczne ograniczenie emisji CO2) wpływ negatywnych zmian klimatycznych nieznacznie rośnie, lecz w pesymistycznym scenariuszu skutki mogą sięgać nawet 4 pkt proc. w niektórych regionach. Szeroki zakres skutków inflacyjnych wynika z niepewności przyszłej ścieżki emisji, wysokiej zależności wyniku od metody empirycznej oraz przyjętego modelu projekcji klimatycznej. Tak czy inaczej, wniosek jest jednoznaczny: ocieplenie klimatu trwale podwyższy inflację w nadchodzących latach i dekadach.

Zobacz też: Globalne ocieplenie — bogaci emitują, biedni umierają

Warto zauważyć, że wpływ zmian klimatu na inflację jest przestrzennie niejednorodny. Wyniki empiryczne badania wykazują, że skutki inflacyjne będą większe w krajach biedniejszego Globalnego Południa – w Afryce i Ameryce Południowej, podczas gdy na Globalnej Północy efekt będzie słabszy. Co więcej, jeżeli chodzi o nasz region Starego Kontynentu wyższej inflacji wynikającej ze zmian klimatycznych należy się spodziewać w Europie Południowej.

Zwiększona presja inflacyjna determinowana globalnym ociepleniem niesie szereg konsekwencji, a takie badania jak te przedstawione w niniejszym tekście powinny ożywić debatę ekonomiczną. Skutki inflacyjne większe będą na globalnym południu, ponieważ region ten znajduje się w strefach klimatów gorących. W rezultacie, istnieje wysokie ryzyko pogorszenia dobrostanu w krajach o niskich dochodach, zwiększenia globalnego ubóstwa i nierówności dochodowych. To wzmaga potencjalne ryzyko narastania niestabilności politycznej.

Ponadto, ten klimatyczny proinflacyjny bodziec zwiększy presję na polityce pieniężnej, której podstawową funkcją jest stabilność cen na poziomie wyznaczonego celu inflacyjnego. W obliczu narastających zmian klimatu i związanych z tym efektów cenowych, obecne cele mogą okazać się niedostosowane do otoczenia makroekonomicznego, wskutek czego banki centralne będą nieść brzemię za niskich celów inflacyjnych. Zmiany instytucjonalne w bankowości centralnej mogą być nieuniknione.

Globalne ocieplenie osłabi wzrost gospodarczy bardziej niż przypuszczano