Bankowość islamska w Rosji. Putin dał zielone światło na rozpoczęcie eksperymentu

Bankowość islamska w Rosji będzie miała szansę na dobre zaistnieć. Od września rozpoczyna się dwuletni pilotażowy program. Pozwoli on na zaproszenie bankowości islamskiej do Rosji na większą skalę. Islamskie instytucje finansowe od lat działają na terytorium Rosji, jednak to pierwszy raz, kiedy ustawodawstwo pozwoli im działać według własnych reguł, opartych na prawie szariatu.

• 1 września 2023 r. rozpocznie się dwuletni program pilotażowy, którego celem jest rozwój bankowości islamskiej w Rosji.
• Eksperyment zostanie przeprowadzony w czterech republikach. Jeśli odniesie sukces, przepisy zostaną wprowadzone w całej Rosji.
• Bankowość islamska zakłada m.in. brak odsetek, uczestnictwo w korzyściach i stratach obu stron i brak finansowania dla branż szkodliwych społecznie.
• Bankowość islamska w Rosji rozwija się w tempie 40 proc. rocznie.

Bankowość islamska w Rosji ma szansę na dobre się rozwinąć

Od 1 września 2023 r. przez dokładnie dwa lata potrwa pilotażowy program, który ma na celu umożliwienie bankowości islamskiej w Rosji działanie na większą skalę. Władimir Putin na początku sierpnia ostatecznie wydał na to zgodę, podpisując ustawę o przeprowadzeniu programu. 

Eksperyment zostanie przeprowadzony na terenie czterech republik wchodzących w skład Federacji Rosyjskiej: Dagestanu, Czeczenii, Baszkortostanu i Tatarstanu. Wybór ten nie jest przypadkowy, bowiem to tam większość mieszkańców jest wyznania islamskiego i najprężniej działają instytucje pochodzenia islamskiego.

Islamskie instytucje finansowe w Rosji działają nie od dziś, jednak dopiero ten program umożliwi im działalność nie tylko w zgodzie z prawem szariatu, ale także zgodnie z rosyjskim ustawodawstwem. Szacuje się, że w 146-milionowej Rosji może mieszkać nawet 25 mln muzułmanów. 

Jeśli program zakończy się sukcesem, nowe regulacje obejmą cały kraj.

Zobacz też: Rosja głównym dostawcą ropy dla Chin. Wyprzedziła Arabię Saudyjską

Bankowość islamska – czym się charakteryzuje?

To, na czym zasadza się cała bankowość islamska to oczywiście prawo szariatu. Prawo to zabrania lichwy i naliczania odsetek, co jest postrzegane jako niesprawiedliwe. 

W transakcjach opartych na rzeczywistych aktywach (a nie na długu) ryzyko ponosi nie tylko klient, ale i bank. W zyskach i stratach uczestniczą obie strony. Bankowość islamska zakłada, że bank nie ma prawa skorzystać na niewypłacalności albo problemach finansowych klienta. Bankowość islamska nie dopuszcza też transakcji na instrumentach pochodnych i w ogóle żadnych transakcji, które nie byłyby oparte na rzeczywistych aktywach.

Islamscy bankowcy określają taki model bankowości jako finansowanie oparte na rzeczywistych aktywach oraz partnerskie stosunki i współdzielenie ryzyka z klientem. Według muzułmanów taki system pozwala wzbogacać się zarówno pożyczającemu, jak i pożyczkodawcy, podczas gdy rozpowszechniony na świecie system bankowości pozwala jeszcze bardziej wzbogacać się bogatym w kapitał, a biednych pozostawia biednymi. 

Islamskim instytucjom finansowym nie wolno także finansować branż szkodliwych dla społeczeństwa, a więc m.in. wyrobów tytoniowych i alkoholowych, hazardu, produkcji uzbrojenia. Bankowość islamska nie uczestniczy też w transakcjach wysokiego ryzyka.

Zobacz też: Atak Rosjan na polską kolej! Paraliż w Szczecinie!

Rozwój bankowości islamskiej w Rosji

Według rosyjskiego Sberbanku sektor bankowości islamskiej w Rosji rozwija się w tempie 40 proc. rocznie (CAGR). Do 2025 r. ma być wart 7,7 mld dolarów.

Pilotażowy program, który właśnie się rozpoczyna, wprowadza szereg rozwiązań wspierających rozwój bankowości islamskiej. Nie mogła ona dotąd korzystać z wielu państwowych programów, ponieważ oparte były na pożyczkach oprocentowanych.

Stopniowe tworzenie ram prawnych dla bankowości islamskiej w Rosji trwało od lat, a procesy te zwykle przyspieszały kryzysy. Tak było po kryzysie finansowym z 2007 r., potem podczas aneksji Krymu, gdy Zachód nałożył pierwsze sankcje, aż po dzisiejszą wojnę na Ukrainie. Powiedzieć, że Rosja zwraca się ku bankowości islamskiej, byłoby zdecydowaną przesadą, jednak ostatnie działania polityczne, jak chociażby rozszerzenie grupy BRICS, mogą wskazywać na to, że odcięta od zachodniego świata Rosja będzie szukać zacieśniania współpracy z krajami Azji i Bliskiego Wschodu. 

Preferencyjny program pilotażowy dla bankowości islamskiej w Rosji ma jasny cel – przyciągnąć finansowanie z krajów muzułmańskich. Można przypuszczać, że Rosja myśli tutaj długoterminowo, mając na względzie zablokowane finansowanie z krajów, które objęły ją sankcjami. Jeśli program się sprawdzi i obejmie cały kraj, będzie to spora szansa na rozwój bankowości islamskiej w Rosji.

BRICS rozszerza się o nowe państwa. Jaka będzie rola wzmocnionej koalicji?