Węgiel dominuje w polskim sektorze energetycznym. Pomimo rozwoju sektora OZE, wciąż odgrywa ważną rolę w gospodarce. Jakie zanieczyszczenia generują elektrownie węglowe?
Spalanie węgla w elektrowniach – zanieczyszczenia
Według raportu opublikowanego przez Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBIZE) polskie elektrownie są odpowiedzialne za 11% emisji pyłu pierwotnego PM 2,5, 51% emisji dwutlenku siarki oraz 31% emisji tlenków azotu. Z uwagi na procesy fizykochemiczne zachodzące w atmosferze, dwutlenek siarki oraz tlenki azotu zamieniają się w pył wtórny. Elektrownie rozprzestrzeniają na dużych wysokościach zanieczyszczenia, przez co przyczyniają się do złej jakości powietrza na dużym obszarze.
Wykres 1. Konsumpcja węgla w Polsce w zależności od sektora w latach 1990-2019.
Proces spalania węgla zachodzący w elektrowniach powoduje uwalnianie się zanieczyszczeń. Szczególnie toksyczne są cząstki o średnicy poniżej 2,5 mikrometra (pył zawieszony PM 2,5), które wnikają do płuc podczas oddychania. Nasilenie cząstek może przyczyniać się chorób układu oddechowego, udarów oraz zawałów serca. Europejska Agencja Środowiska wskazuje, że wskutek przekroczonych norm emisyjnych dla PM 2,5 rocznie w Polsce przedwcześnie umiera 46,3 tys. osób. Niebezpieczne są również pyły PM 10 oraz ozon. Inne niebezpieczne substancje emitowane przez elektrownie węglowe to metale ciężkie, na przykład rtęć, oraz trwałe zanieczyszczenia organiczne, np. dioksyny czy wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, CO2, chlor, ołów, arsen, kadm oraz wiele innych. Według HEAL Polska duża elektrownia węglowa emituje rocznie do atmosfery kilka tysięcy ton niebezpiecznych dla zdrowia substancji, a jej średni okres funkcjonowania wynosi ok. 40 lat. Co więcej, toksyny, również te emitowane przez elektrownie węglowe pokonują znaczne odległości, przekraczając granice, w związku z czym oddziaływają na populację całej Europy.
Wykres 2. Emisje pyłów PM 10 z elektrowni na węgiel brunatny w Niemczech.
Zobacz także: W 2021 roku wydobycie węgla na świecie osiągnęło rekordowy poziom!
Jakie zanieczyszczenia generują elektrownie węglowe?
HEAL Polska wskazuje, że najbardziej niebezpieczny dla zdrowia jest węgiel brunatny, który zawiera więcej siarki i popiołu oraz ma niższą wartość opałową niż węgiel kamienny. Tym samym spalanie go w elektrowniach generuje więcej zanieczyszczeń w przeliczeniu na wytworzony megawat. Produkcja węgla brunatnego w Polsce zajmuje 6. miejsce na świecie i 3. w Europie.
Zgodnie z projektem Polityki Energetycznej Polski do 2040 roku udział węgla kamiennego i brunatnego w wytwarzaniu energii elektrycznej ma zostać zmniejszony z niespełna 80% w 2017 roku do 60% do 2030 roku. Duże znaczenie w zaopatrzeniu kraju w energię może mieć planowana elektrownia jądrowa.
Zobacz także: Shell będzie produkować zielony wodór na Igrzyska w Chinach
Szacunki Europejskiej Agencji Środowiska wskazują, że 80–90% mieszkańców Europy oddycha powietrzem, w którym zawartość pyłów zawieszonych oraz ozonu przekracza wytyczne Światowej Organizacji Zdrowia. Według badań Uniwersytetu Cypryjskiego, funkcjonowanie europejskich elektrowni węglowych przyczynia się do 34 tys. zgonów rocznie, z czego 1840 w Polsce. Najwięcej osób umiera w krajach takich jak Bułgaria, Rumunia oraz Grecja.
