Zagrożenie ubóstwem w Unii Europejskiej. Polska na 3. miejscu

Zagrożenie ubóstwem lub wykluczeniem społecznym jest bardzo uważnie monitorowane przez instytucje państwowe oraz unijne. Wszelkie polityki społeczne mają na celu ograniczenie tego wskaźnika do minimum. W tym przypadku Polska nie ma powodów do wstydu. Wśród wszystkich państw Unii Europejskiej Polska pod względem tego wskaźnika zajmuje trzecie miejsce od końca.

• Wskaźnik zagrożenia ubóstwem lub wykluczenia społecznego w Polsce spadł z 22,5% w 2015 roku do poniżej 16% w 2022 roku
• W Unii Europejskiej wspomniany wskaźnik od 2019 do 2022 roku spadł o 2 p.p. z 24 do 22%
• W Polsce w 2022 roku, w gospodarstwach domowych o dochodach poniżej relatywnego progu ubóstwa, żyło niecałe 14% osób

Zagrożenie ubóstwem lub wykluczeniem społecznym w Unii Europejskiej

Według danych Eurostatu wskaźnik zagrożenia ubóstwem lub wykluczenia społecznego w Polsce, jak i w UE w 2022 roku był niższy niż w 2015. W przypadku Polski tendencja spadkowa tego wskaźnika utrzymywała się przez cały analizowany okres. Odnotowano spadek z wartości 22,5% w 2015 roku do około 18% w 2019 roku i do poniżej 16% w 2022 roku.

W Unii Europejskiej zagrożenie ubóstwem zmniejszało się do 2019 roku z 24% do około 21%. Następnie nieznacznie wzrosła. Natomiast od 2020 r. utrzymuje się ona na poziomie nieco poniżej 22%. W rezultacie różnica w wartości tego wskaźnika między Polską a całą UE zwiększyła się na korzyść Polski z około 2 punktów procentowych w 2015 r. do prawie 6 punktów procentowych w 2022 roku.

Zobacz także: Zasięg ubóstwa w Polsce. Chcesz nie być biedny? Ucz się i mieszkaj w mieście

Na podstawie badania EU-SILC szacuje się, że w 2022 roku ubóstwem lub wykluczeniem społecznym dotkniętych było około 22% mieszkańców Unii Europejskiej. Rozpiętość wartości wskaźnika była bardzo duża i wahała się od około 12% w Czechach, około 13% w Słowenii, niecałych 16% w Polsce, do około 32% w Bułgarii i 36% w Rumunii. Polska należała do grupy krajów o jednym z najniższych wskaźników zagrożenia ubóstwem.

Przypomnijmy, że aby obliczyć liczbę lub udział osób zagrożonych ubóstwem, lub wykluczeniem społecznym, łączy się trzy odrębne miary i obejmuje osoby, które znajdują się w co najmniej jednej z trzech sytuacji. Oznacza to, że są zagrożone relatywnym ubóstwem dochodowym, doświadczają deprywacji potrzeb materialnych i społecznych. Bądź żyją w gospodarstwach domowych, w których osoby dorosłe pracowały mniej niż 20% swojego łącznego potencjalnego czasu pracy. Każde z tych zjawisk ma w poszczególnych krajach różny zasięg i w różnym stopniu wpływa na zagrożenie ubóstwem lub wykluczeniem społecznym.

Zagrożenie ubóstwem w Unii Europejskiej

Z porównania danych pochodzących z badań zrealizowanych w latach 2015–2022 wynika, że wartość stopy relatywnego ubóstwa dochodowego obliczona dla całej Unii Europejskiej kształtowała się na stosunkowo zbliżonym poziomie. Oscylowała między 16,5% a 17,5%. W Polsce w tym okresie zaobserwowano spadek wartości tego wskaźnika. W 2015 roku wynosił 17,6% a w 2022 roku mniej niż 14%.

Zobacz także: Holendrzy pokochali zakupy online. Robi je niemal 80% z nich!

Należy jednak pamiętać, że podane wartości wskaźników zostały obliczone w oparciu o sytuację dochodową gospodarstw domowych w latach poprzedzających badanie. W związku z tym, wskaźniki ubóstwa, podane np. dla roku 2022, odzwierciedlają de facto sytuację dochodową i poziom zagrożenia ubóstwem w 2021 roku. Przedstawione dane nie obejmują okresu wojny na Ukrainie, która mogła wpłynąć na poziom dochodów gospodarstw domowych. Co za tym idzie, na zasięg ubóstwa dochodowego odnoszącego się do roku 2022.

Według przyjętej metodologii zasięg ubóstwa dochodowego w UE jest obliczany w oparciu o granicę ubóstwa ustaloną na poziomie 60% mediany dochodu ekwiwalentnego w danym kraju. W związku z tym próg ubóstwa jest powiązany z rozkładem dochodów i standardem życia w poszczególnych państwach. Przyjęcie tego samego procenta mediany dochodów w kraju o przeciętnie niskim i przeciętnie wysokim poziomie zamożności oznacza możliwość nabycia zupełnie innego koszyka dóbr i usług.

Ubóstwo a siła nabywcza

Weźmy pod uwagę parytet siły nabywczej (PPS), który uwzględnia relacje cen towarów i usług konsumpcyjnych pomiędzy krajami. Wartości szacowane na podstawie badania relatywnych granic ubóstwa dla gospodarstwa jednoosobowego wahały się od: około 5,8 tys. PPS rocznie w Bułgarii i około 6 tys. w Rumunii do około 15 tys. PPS w Austrii i Niderlandach, oraz blisko 20 tys. w Luksemburgu. Próg ubóstwa dla jednoosobowego gospodarstwa domowego w Polsce wyniósł w tym czasie niecałe 9 tys. PPS, co odpowiadało około 24,5 tys. złotych dochodu ekwiwalentnego w ciągu roku.

Zobacz także: Ubóstwo w Polsce spada. Pandemia, wojna i inflacja to za mało

Według listopadowych szacunków Eurostatu relatywnym ubóstwem dochodowym w 2022 roku było zagrożonych 16,5% mieszkańców Unii Europejskiej. Najwyższe wartości wskaźników zasięgu relatywnego ubóstwa dochodowego odnotowano w Bułgarii, Estonii i Łotwie. Z kolei najniższe w Czechach oraz w Słowenii, Węgrzech i Danii.

W Polsce, w gospodarstwach domowych o dochodach poniżej relatywnego progu ubóstwa, żyło niecałe 14% osób. Stanowiło to około 3 p.p. mniej niż przeciętnie w UE i prawie 4 punkty procentowe mniej niż w Luksemburgu, czyli kraju o najwyższym poziomie mediany dochodów, a tym samym najwyższej wartości granicy ubóstwa relatywnego wśród krajów UE.

Ubóstwo skrajne uparcie się trzyma. Nie może przebić bariery