Ubóstwo w Polsce: Co 25. Polaka nie stać na mięso 3 razy w tygodniu

Jak wygląda ubóstwo w Polsce? Ilu osób dotyka? Jedną z jego miar jest to, czy stać nas na zróżnicowaną dietę. Ilu Polaków nie stać na to, aby co drugi dzień spożywać posiłek zawierający mięso? Dane Eurostatu mówią wprost: sytuacja w Polsce nie jest zła. Znacznie gorzej jest m.in. w Niemczech.

Ubóstwo w Polsce? Bardzo niskie

Mimo że Polska nie jest bogatym krajem, to ubóstwo w Polsce jest na tle UE bardzo niskie. W poprzednich latach plasowaliśmy się pod tym względem w unijnej czołówce. Potwierdzają to także dane krajowe. Według GUS,  skrajne ubóstwo w Polsce w stosunku do poprzedniego roku nawet nie drgnęło! Jak widać na zamieszczonym poniżej wykresie, stopa skrajnego ubóstwa w 2022 roku wyniosła dokładnie samo, co w 2021 roku, czyli 4,7%. Inne mierniki ubóstwa zaś… obniżyły się! Stopa ubóstwa relatywnego spadła z 12,2 do 11,8%, a ubóstwa ustawowego z 7,4 do 7,1%.

Ubóstwo w Polsce — czym w ogóle jest?

Wbrew pozorom, mierzenie ubóstwa nie jest tak łatwe. Po pierwsze łatwo dostępne miary, mogą dawać w rzeczywistości złe odczyty. Osoba zarabiająca płacę minimalną w Warszawie oraz w małej wsi na Podlasiu ma zupełnie inną siłę nabywczą. Idąc dalej — czy osoba, która zarabia dużo, ale musi pracować 12 godzin dziennie i nie ma czasu na życie prywatne, jest bogata czy uboga? Właśnie z tego powodu ekonomiści i socjologowie stworzyli wskaźnik deprywacji materialnej, którą stosują unijne instytucje.

Czym jest wskaźnik poważnej deprywacji materialnej i społecznej?

Poważną deprywację materialną i społeczną definiuje się jako odsetek populacji doświadczającej wymuszony brak co najmniej 7 z 13 przedmiotów deprywacyjnych. Sześć z nich dotyczy jednostki, a 7 związane jest z gospodarstwem domowym. Na poziomie gospodarstwa domowego są to:

– Zdolność do stawienia czoła nieoczekiwanym wydatkom,
– Możliwość opłacenia tygodniowego urlopu poza domem,
– Zdolność do skonfrontowania się z zaległościami płatniczymi (spłata kredytu hipotecznego lub czynszu, rachunki za media),
– Możliwość wykupienia posiłku z mięsem, kurczakiem, rybą lub ekwiwalentem wegetariańskim co drugi dzień,
– Umiejętność odpowiedniego utrzymania domu,
– Mieć dostęp do samochodu do użytku osobistego,
– Wymiana wysłużonych mebli.

Z kolei na poziomie indywidualnym są to:

– Posiadanie połączenia internetowego,
– Wymiana zniszczonych ubrań na nowe,
– Posiadanie dwóch par odpowiednio dopasowanych butów (w tym pary butów na każdą pogodę),
– Co tydzień wydawanie na siebie niewielkiej kwoty pieniędzy,
– Regularne zajęcia rekreacyjne,
– Spotykanie się z przyjaciółmi/rodziną na drinka/posiłek przynajmniej raz w miesiącu.

Najwyższy odsetek odnotowano w Rumunii, gdzie poważna deprywacja materialna i społeczna dotyka co czwartego obywatela (24%). Duży poziom ubóstwa odnotowano także w Bułgarii (21%) i Grecji (16%). Odsetek mniejszy niż 3% odnotowano w 11 z 26 państw członkowskich posiadających dostępne dane: Luksemburgu, Chorwacji, Estonii, Finlandii, Słowenii, Polsce, Holandii, Czechach, Cyprze, Szwecji i Austrii.

Jak wielu z nas nie stać na mięso?

Dzięki nowym danym Eurostatu wiemy, jak wyglądała w zeszłym roku, sytuacja związana z możliwością spożywania mięsnych posiłków 3 razy w tygodniu. Jak informuje urząd statystyczny, w 2022 r. 8,3% populacji UE nie było stać na posiłek zawierający mięso, ryby lub odpowiednik wegetariański co drugi dzień. Oznacza to wzrost o 1 p.p. względem 2021 roku, kiedy problem z zakupem odnotowano w przypadku 7,3% populacji.

Jeśli chodzi o osoby, które zarabiają mniej niż 60% mediany dochodu w danym kraju, aż 19,7% takich osób nie mogło sobie pozwolić w zeszłym roku na spożywanie mięsnego posiłku do drugi dzień. To o 2,2 p.p. więcej niż w 2021 roku.

Zobacz też: Mieszkania w Polsce są małe. Co drugi młody żyje w przepełnionym

Najwyższy odsetek w całej populacji odnotowano w Rumunii i Bułgarii. Co piąty mieszkaniec tych krajów (kolejno 22,1% i 21,6%) nie był w stanie tak często przyrządzać posiłków mięsnych. Wskaźnik ten pokazuje, jak duża jest skala biedy w tych krajach. W czołówce znalazły się także takie kraje jak Słowacja (15,8%), Węgry (13,9%) oraz… Niemcy (11,4%). Oznacza to, że co 9 Niemca nie było stać na posiłek mięsny co drugi dzień. Dla porównania, w Polsce było to jedynie 4,1%, czyli ponad 2,5 razy mniej.

Najlepiej jest z kolei w Irlandii. Problem ten dotyka jedynie 1,4% mieszkańców wyspy św. Patryka. Bardzo niskie poziomy odnotowano także na Cyprze (1,5%), w Luksemburgu (1,8%), Holandii (2,1%) oraz w Danii (2,2%).

Wśród osób zagrożonych ubóstwem (zarobki poniżej 60% mediany), problem jest znacznie bardziej powszechny. W Bułgarii dotyczy on 44,6% zagrożonych ubóstwem. W Rumunii odsetek jest niewiele mniejszy i wynosi 43%. Na Słowacji to 40,5%. We wspomnianych wcześniej Niemczech jest to 24% (czyli znów powyżej średniej unijnej). Dla porównania, w Polsce to jedynie 10,2%. Najniższy wynik odnotowano w Irlandii (5%), Luksemburgu (5,1%) ora na Cyprze (5,6%).

Prawdziwa skala ubóstwa wśród młodych w Polsce, czyli deprywacja materialna i społeczna w UE