Definitywny koniec pracy zdalnej? Poruszenie na rynku nieruchomości biurowych
Wysoka aktywność najemców biurowych może przesądzić o przyszłości pracy zdalnej w Polsce
Na rynku nieruchomości komercyjnych w ostatnich trzech kwartałach obserwowana była wysoka aktywność. Rośnie zainteresowanie przestrzenią do pracy, szczególnie w najwyższych klasach A i B. Sytuacja na rynku nieruchomości biurowych często przesądza o przyszłości pracy zdalnej w Polsce.
Sytuacja na rynku nieruchomości biurowych
Według danych firmy CBRE, w pierwszym półroczu podpisano umowy na wynajęcie 828 tys. mkw powierzchni biurowej w Polsce. To poziom bliski rekordu. Jak podaje CBRE, w biurowcach klasy A i B w największych polskich miastach pracuje ponad 1 mln osób.
Biurowce klasy A to najwyższy standard, wyróżniają się najlepszą infrastrukturą techniczną. Co więcej, są najlepiej zlokalizowane i skomunikowane, dlatego ich wynajem jest najdroższy. Biurowce klasy B również wyróżniają się wysokim standardem, jednak z reguły są nieco starsze. Klasa C to budynki zlokalizowane zazwyczaj na obrzeżach miast. Zostały oddane do użytku ponad 20 lat temu, są mniej atrakcyjne architektonicznie, lecz ich wynajęcie jest najtańsze.
Zobacz także: Perspektywy dla rynku magazynowego w Polsce w obliczu wojny w Ukrainie
Analitycy CBRE ostrzegają, że na rynku nieruchomości biurowych popyt może nie nadążyć za podażą. Obecnie w budowie w dużych polskich miastach jest 490 tys. m kw. W poprzednich latach w samej Warszawie powierzchnia budowanych obiektów wynosiła 800 tys. m kw. W pierwszych trzech kwartałach tego roku pod względem aktywności przeważał rynek warszawski. W analizowanym okresie na rynkach regionalnych odnotowano natomiast 42% aktywności inwestycyjnej:
W ujęciu sektorowym 3 kw. 2022 r. należał do nieruchomości magazynowych (59%). Biorąc pod uwagę sumaryczne wolumeny od początku roku, największy udział w rynku odnotował segment biurowy (39%). Tuż za nim uplasował się sektor przemysłowo-logistyczny (36%), natomiast udział segmentu handlowego wyniósł 19%.
Zobacz także: Rynek nieruchomości biurowych rośnie najszybciej w Trójmieście. To najlepszy wynik regionalny w Polsce
Przyszłość zdalnej pracy w Polsce – pracownicy powrócą do biur na dobre?
Biorąc pod uwagę aktywność pracodawców na rynku nieruchomości biurowych trudno zakładać, że praca zdalna stanie się nową normą. W większości przypadków firmy wywierają presję na powrót do biur, a gdy sprzeciw ze strony pracowników jest znaczny, wdrażane są ustępstwa w postaci pracy hybrydowej.
Na podstawie raportu „EMEA Office Occupier Sentiment Survey” trend na pracę z domu, który utrzymywał się w trakcie pandemii, dobiega końca. Polacy, z wyjątkiem określonych branż, wracają do biurowców, co wpływa na kondycję rynku nieruchomości komercyjnych. Jednak według opracowania CBRE tylko 6% pracodawców decyduje się na zmuszenie pracowników do pracy w biurze przez pięć dni w tygodniu. W większości pozostawiona została możliwość pracy przez 1-2 dni pracy zdalnej w trybie home office. Nowe regulaminy wdrażane po pandemii zależą głównie od rodzaju działalności przedsiębiorstwa oraz branży. Z raportu CBRE wynika, że 68% pracodawców będzie promować regularny powrót do biur, co z pewnością przełoży się na aktywność inwestorów i deweloperów.
Niemniej czas powrotu do biur znacząco odsunął się w czasie. Eksperci rynkowi i deweloperzy oczekiwali, że pracownicy powrócą do pełnienia codziennych obowiązków w biurowcach już w połowie 2021 roku. Jednak z uwagi na obostrzenia oraz utrzymujące się zagrożenie epidemiczne proces ten został odłożony w czasie, co widać po przytoczonych powyżej danych dla rynku w pierwszym półroczu oraz wolumenie inwestycyjnym. Jak podaje CBRE:
O ile wolumen inwestycyjny odnotowany w 3 kw. 2022 r. był na porównywalnym poziomie jak w roku ubiegłym, o tyle wartość zainwestowanego kapitału od stycznia do września 2022 r. była o 22% wyższa względem analogicznego okresu w 2021 r. Stanowi to pozytywny sygnał z rynku inwestycyjnego, niemniej jednak ogólna niepewność ekonomiczna oraz tocząca się wojna w Ukrainie powodują, że część inwestorów zachowuje konserwatywne podejście do nowych transakcji kupna-sprzedaży i odkłada decyzję w czasie.
Pracownicy wracają do biur, co widać po poruszeniu na rynku nieruchomości komercyjnych. Nowym projektom oraz inwestycjom może zagrozić niepewność związana z wojną za wschodnią granicą oraz trudne otoczenie makroekonomiczne (Więcej: Produkcja budowlana w Polsce poniżej oczekiwań. Jakie zmiany pojawiają się na rynku? oraz Sytuacja w sektorze budowlanym jest najgorsza od lat! Tak źle nie było od 2012 roku).
Praca zdalna w Polsce nadal jest mało popularna, mimo że powinno być inaczej