Żywność może być droższa, bo rolnicy potrzebują pomocy

Fundusz Ochrony Rolnictwa ma być rozwiązaniem, które pomoże rolnikom w ciężkiej sytuacji. Chodzi konkretnie o wypłacanie rekompensat tym rolnikom, którzy nie otrzymali zapłaty za dostarczenie swoich produktów rolnych kontrahentowi, ponieważ ten ogłosił upadłość. Sama idea ustawy wydaje się słuszna, jednak aby ten pomysł zrealizować, potrzebne są pieniądze, czyli dodatkowe opodatkowanie.

Dlaczego powstaje Fundusz Ochrony Rolnictwa?

Swoje wyjaśnienia o przyczynach i potrzebie wprowadzenia nowych rozwiązań pomysłodawca umieścił na stronie gov.pl.  Zdaniem Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, obecne przepisy nie są wystarczające pod względem ochrony producentów rolnych. Możemy przeczytać, że:

Przepisy te nie gwarantują uzyskania zapłaty przez producentów rolnych za sprzedane produkty rolne w sytuacji ich niewypłacalności. Odzyskanie należności za sprzedane produkty rolne nie zawsze jest także możliwe w wyniku postępowania upadłościowego prowadzonego w trybie przepisów Prawa upadłościowego, pomimo, iż w świetle tych przepisów należności rolników z tytułu umów o dostarczenie produktów z własnego gospodarstwa rolnego należą do pierwszej kategorii należności podlegających zaspokojeniu z funduszów masy upadłości. Funkcjonujące przepisy unijne w zakresie pomocy publicznej dla producentów rolnych nie przewidują dopłat do składek ubezpieczenia od ryzyka upadłości podmiotów nabywających produkty rolne od rolników. Zachodzi pilna potrzeba wprowadzenia rozwiązań systemowych umożliwiających producentom rolnym uzyskanie w sytuacjach głębokich spadków przychodów, tj. ryzyka, od których nie można wykupić polisy ubezpieczeniowej, częściowych rekompensat utraconych przychodów w celu kontynuowania przez nich produkcji rolnej, spłaty ciążących na nich zobowiązań lub kredytów oraz na zaspokojenie bieżących potrzeb życiowych rodziny.

Zobacz także: PIE: Polskie rolnictwo jest samowystarczalne. Jednak rząd powinien kontrolować eksport zbóż

Rozwiązaniem, które zostało ujęte w projekcie, ma być utworzenie Funduszu Ochrony Rolnictwa, z którego będą wypłacane rekompensaty producentom rolnym w przypadku niewypłacalności skupów żywności, do których wysłali swój towar. Fundusz miałby być gromadzony a wyodrębnionym rachunku bankowym administrowanym przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa. I to właśnie ta instytucja decydowałaby o wypłaceniu rekompensaty po dostarczeniu niezbędnych dowodów o niewypłacalności byłego partnera biznesowego.

Warto zaznaczyć, że niewypłacalność punktów skupu często wiąże się dla rolnika z niebezpieczeństwem jego własnego bankructwa. Projekt jest obecnie w fazie konsultacji społecznych, jednak według planów Fundusz ma zostać uruchomiony już w lipcu 2023 roku.

W pierwszym roku funkcjonowania Funduszu Ochrony Rolnictwa ma zostać on dofinansowany kwotą 100 milionów złotych z budżetu państwa. Mimo dużej ilości pieniędzy będzie to jednak wartość niewystarczająca. Na podstawie danych GUS przedstawiających wartość skupu produktów rolnych za 2020 rok oszacowano, że budżet programu powinien wynosić około 170 milionów złotych. Biorąc pod uwagę, że ceny w 2023 różnią się od tych z 2020 roku, kwota ta zapewne będzie jeszcze większa. Tak duża interwencja państwa musi jednak zostać zatwierdzona przez Komisje Europejską. Nie wiadomo kiedy to nastąpi.

Zobacz także: Czeskie Koleje zaczęły oferować w pociągach jadalne owady

Sam Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa ma pobierać 2,5% pieniędzy, które będą wpływały na Fundusz Ochrony Rolnictwa. Pieniądze mają zostać przeznaczone na pokrycie kosztów obsługi Funduszu. Ze wstępnych szacunków wynika, że kwota będzie oscylowała w okolicach 4 milionów złotych rocznie.

Fundusz Ochrony Rolnictwa będzie posiadał finansowanie spoza budżetu

Do wpłat na Fundusz w wysokości 0,25% wartości netto nabywanych produktów rolnych zobowiązane będą podmioty skupujące produkty rolne. Jest to najbardziej kontrowersyjna część ustawy, ponieważ może doprowadzić do ostatecznego zwiększenia cen żywności w sklepach, a co za tym idzie do zwiększenia inflacji.

Sprawę postanowili nagłośni m.in. producenci, których opłata będzie dotyczyła bezpośrednio oraz Andrzej Gantner, dyrektor generalny Polskiej Federacji Producentów Żywności. Zdaniem Dyrektora w dłuższej perspektywie ma to osłabić konkurencyjność polskich produktów pod względem ceny. A to ma przełożyć się na spadek produkcji rolnej w Polsce.

Swoje niezadowolenie wyraziła również Agnieszka Maliszewska, dyrektor biura zarządu Polskiej Izby Mleka. Według Pani Dyrektor to właśnie jej branża zostanie najbardziej obciążona nową opłatą. Zwraca uwagę na nieścisłości związane z nowym prawem. Teoretycznie spółdzielnia skupująca mleko od rolnika po opłaceniu tego podatku może odsprzedać część swojego mleka innej spółdzielni, która ponownie ten podatek powinna zapłacić.

Zobacz także: Ukraińskie rolnictwo zaspokoi potrzeby Ukrainy. Gorzej będzie z importerami żywności

Podobne dylematy mają inne skupy żywności. Obecnie na rynku jest duża ilość takich produktów jak rzepak, pszenica czy kukurydza. Doprowadziło to do znacznego obniżenia cen w skupach. Z tego powodu wielu rolników postanowiło jeszcze przetrzymać plony w magazynach, licząc na podniesienie cen. Dodatkowe zobowiązanie miałoby wprowadzić dodatkowe koszty we wcześniej wspomnianych skupach.

Ostatecznie, czy nowa opłata, która ma ustrzec rolników przed dużymi stratami, zostanie przerzucona na konsumenta czy też nie, zależy od kontrahentów skupujących żywność. Samo Ministerstwo szacuje, że podwyżki cen nie będą duże i wzrosną mniej więcej o 0,06%.

Rolnictwo w USA ma problem. Mamy koniec maja a zasiano dopiero połowę pszenicy