Bezdomność w Polsce – czy 5,5 mln zł może rozwiązać problem?

Bezdomność w Polsce niestety wciąż istnieje. Oczywiście jedną z roli państwa jest przeciwdziałanie oraz zapobieganie bezdomności. Prawdą jest, że istnieją kraje wysokorozwinięte, które z tym problemem radzą sobie gorzej od Polski, jednak nie jest to argument do bagatelizowania potrzeb osób w kryzysie bezdomności. Dlatego rząd postanowił przekazać w 2023 roku kwotę 5,5 miliona złotych na pomoc takim osobom.

Bezdomność w Polsce, a rozwiązania rządu na 2023 rok

Minister Marlena Maląg podpisała zaktualizowaną wersję programu „Pokonać bezdomność. Program pomocy osobom bezdomnym”. Pieniądze, które ma przekazać Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej w przyszłym roku trafią m.in. na profilaktykę, wsparcie osób zmagających się z kryzysem bezdomności, a także wspieranie innowacyjnych rozwiązań w obszarze ich aktywizacji społecznej i zawodowej.

Zobacz także: Burmistrz Los Angeles wprowadza stan wyjątkowy! Powodem pogłębiający się kryzys bezdomności

Według komunikatu ministerstwa najważniejszymi celami programu jest inspirowanie i wspieranie działań nakierowanych na przeciwdziałanie i rozwiązywanie problemu bezdomności, inspirowanie do wdrażania nowych metod pracy z osobami bezdomnymi oraz programów aktywizacji społecznej i zawodowej osób w kryzysie bezdomności.

Budżet programu Pokonać bezdomność w 2023 roku wyniesie 5,5 mln zł. To ważne wsparcie i uzupełnienie ustawowych obowiązków samorządów gmin w zakresie przeciwdziałania bezdomności – twierdzi Marlena Maląg

Sam program został podzielony na cztery poszczególne moduły:

• Moduł 1, Profilaktyka – Ta część programu skupia się na zapobieganiu bezdomności. Zlokalizowaniu przyczyn kryzysu oraz umiejętne ich zwalczanie, aby uchronić kolejnych obywateli przed bezdomnością.
• Moduł 2, Wsparcie osób bezdomnych – Niestety wiele osób już znalazło się w kryzysie bezdomności. Do nich skierowany jest drugi moduł nakierowany na prowadzenie działań interwencyjnych oraz aktywizujących.
• Moduł 3, Infrastruktura – Ważnym elementem w walce z bezdomnością są podmioty czynnie zajmujące się problemem. Dofinansowanie z tego modułu ma zapewnić wsparcie w dostosowaniu placówek należących do instytucji zajmujących się przyjmowaniem bezdomnych do obowiązujących standardów.
• Moduł 4, Innowacyjność – Ten moduł jest bardzo szeroki w swojej definicji, ponieważ zakłada przyjmowanie nowych rozwiązań w aspekcie pomocy osobom bezdomnym.

Zobacz także: Missouri likwiduje bezdomność ustawą. Zakazuje spania na publicznych terenach

Program Pokonać bezdomność obejmuje wiele obszarów, dzięki czemu możemy wspierać finansowo działania na różnych polach. Nasz cel jest wspólny, walka z kryzysem bezdomności oraz pomoc tym, którzy się z nim mierzą – mówi minister Marlena Maląg

Po środki w otwartym konkursie mogą zgłosić się zarejestrowane w naszym kraju organizacje pozarządowe tj. stowarzyszenia, czy fundacje, a także inne podmioty mieszczące się w definicji instytucji pożytku publicznego. Mogą to być np. związki wyznaniowe.

Jak wygląda bezdomność w Polsce

Jednak czy te środki są wystarczające, aby zminimalizować problem bezdomności w Polsce? Żeby móc to określić, musimy przyjrzeć się samemu rozmiarowi problemu.

Niestety ostatnie badania liczby osób bezdomnych zostały przeprowadzone w 2019 roku. Miały odbywać się, co dwa lata, niestety w 2021 roku zrezygnowano z tego ze względu na pandemie COVID-19. Trzeba również od razu zaznaczyć, że prawdopodobnie liczby przytoczone w badaniu są niedokładne. Problem bezdomności w Polsce może być nawet ponad dwukrotnie większy niż przytoczony przez ministerstwo.

Badanie z 2019 roku wskazało, że kryzysem bezdomności dotkniętych jest blisko 30 330 osób. 25 369 osób, czyli 83,6% ogólnej liczby stanowili mężczyźni. Pozostałe 4 961, czyli 16,4% kobiety. Względem badania z 2017 roku liczba osób bezdomnych zmalała o 9%.

Zobacz także: Stany będą walczyć z uzależnieniem od opioidów! Zatwierdzono nowe przepisy

Najwięcej osób bezdomnych możemy spotkać w województwie mazowieckim, bo aż 4 278, na drugim miejscu jest województwo śląskie z niewiele mniejszym wynikiem 4 255 osób oraz na trzecim miejscu województwo pomorskie z 3 014 osobami bezdomnymi.

Natomiast najmniej ludzi dotkniętych tym kryzysem spotkamy w województwie podlaskim, 646 osób, następnie świętokrzyskim 794 osoby oraz lubuskim 812 osób. W porównaniu do badania z 2017 roku jedynie w województwie świętokrzyskim odnotowano wzrost osób bezdomnych o 32.

Aż 24 323 osoby bezdomne, czyli 80,2% przebywało w placówkach instytucjonalnych takich jak schroniska. Pozostałe 6 007, czyli 19,8% zamieszkiwało poza nimi. W tym przypadku chodzi o miejsca w przestrzeni publicznej lub miejsca nienadające się do zamieszkania.

Zobacz także: Mężczyźni żyją krócej. Najczęściej umierają mając 67 lat. Kobiety 20 lat więcej

Kim są osoby bezdomne w Polsce?

Osoby bezdomne w swojej sytuacji znalazły się głównie z powodu konfliktu rodzinnego. Taką przyczynę wskazało aż 32,2% bezdomnych. Dopiero na drugim miejscu znalazło się uzależnienie (głównie od alkoholu), na które wskazało 28% badanych. Na trzecim miejscu była eksmisja, którą podało 26,3% osób, a natomiast na czwartym rozpad związku (18,4%).

Najwięcej osób bezdomnych jest po czterdziestym roku życia. Jest to łącznie aż 23 809 osób. Tendencję rosnącą w tym przedziale wiekowym widać wyraźnie wśród mężczyzn. Wykres w przypadku kobiet jest bardziej spłaszczony. Również większość, czyli 12 293 osoby dotknięte kryzysem ma wykształcenie zawodowe, a 8 448 osób podstawowe.

Zobacz także: Niedobór kierowców w USA się zmniejszył, ale ze złych powodów

Osoby bezdomne utrzymują się głównie z zasiłków pomocy społecznej (38%). Na drugiej pozycji znalazły się renty oraz emerytury (15,8%). Na trzecim miejscu deklarowanym źródłem dochodu jest tzw. zbieractwo, którym zajmuje się 11,6% osób dotkniętych kryzysem. Natomiast aż 17,8% bezdomnych wcale nie posiada dochodu.

Podsumowując, największe szanse, aby zostać bezdomnym, masz gdy jesteś około 45-letnim mężczyzną z zawodowym wykształceniem, uzależnionym od alkoholu i skonfliktowanym z rodziną.

Program Housing First – czy mógłby być rozwiązaniem problemu w Polsce?

W walce z bezdomność można czerpać pomysły z innych państw, które okazały się sukcesem. Jednym z nich jest program Housing First. Polega on na zapewnieniu przede wszystkim mieszkania osobom bezdomnym. Bez żadnych wymogów oraz nakazów, po prostu powierza się im miejsce, gdzie mogliby spróbować ponownie ułożyć sobie życie.

Zobacz także: Spółdzielczość motorem polskiego mieszkalnictwa

Na szeroką skalę polityka „Najpierw mieszkanie” została zaimplementowana w Finlandii. Jak wskazuje PIE, w Polsce na ten moment pomysł ten pojawia się jedynie w największych miastach, choćby we Wrocławiu, czy też w ubiegłym roku w Warszawie. Powstało relatywnie wiele badań na temat skutków wprowadzenia programu „Housing First”. Warto więc im się przyjrzeć.

Jak dowodzą badania na ośmiu europejskich państwach, polityka Housing First, wzmocniła kluczowe społeczne zdolności wśród beneficjentów programu. Byli oni w stanie szybciej znaleźć pracę i się usamodzielnić. Innymi słowy, program Housing First pozwolił osobom bezdomnym przestać być marginesem społecznym. Czy bezdomność w Polsce jest problemem do rozwiązania? Więcej: Polityka Housing First skutecznie zwalcza kryzys bezdomności

Można stwierdzić, że środki przeznaczone na walkę z bezdomnością na pewno będą pomocne, jednak mogą nie być wykorzystane w sposób najefektywniejszy. Przykłady innych państw pokazują, że powinniśmy skupiać się na oferowaniu takim osobom przede wszystkim miejsca zamieszkania, dzięki czemu będą mogły ułożyć sobie życie na nowe. Dosypywanie kolejnych pieniędzy może zaowocować poprawą jakości życia bezdomnych m.in. przez wyższe standardy schronisk, jednak raczej nie będzie to decydowało o znacznym zmniejszeniu skali problemu.

Mieszkanie prawem czy towarem? [RAPORT OG]