Rządowe wydatki na badania i rozwój w Polsce: 62 euro na osobę

Rządowe wydatki na badania i rozwój w Polsce należą do najmniejszych w całej UE. Niższe zanotowano jedynie w 4 państwach członkowskich. Są też państwa, gdzie te wydatki są ponad 10-krotnie wyższe. Pod tym względem przodują państwa nordyckie.

Wydatki na badania i rozwój w Polsce są relatywnie niskie. Na tle UE wypadamy naprawdę blado. To właśnie wysokie wydatki na badania i rozwój sprawiają, że może następować szybki rozwój gospodarczy. Wysokie nakłady przekładają się m.in. na wzrost produktywności, od której zależy wysokość wynagrodzeń w danym kraju. Dane podsumował Eurostat.

Wydatki na badania i rozwój w Polsce w 2021 roku

W 2021 roku łączne rządowe wydatki na badania i rozwój wyniosły w całej UE 109,3 mld euro. To 0,8% unijnego PKB. W porównaniu z 2020 rokiem wzrosły one o 6% (wyniosły wtedy 102,8 mld euro). Względem 2011 roku wzrosły o 35%. Jeszcze dekadę wcześniej na badania i rozwój wydano w UE 81,1 mld euro.

Na poziomie UE, rządowe wydatki na badania i rozwój wyniosły 244 euro na osobę. To wzrost o 33% względem 2011 roku, kiedy wydawano 184 euro na osobę. Najwyższe nakłady w UE odnotowano w Luksemburgu. W tym bogatym kraju wydawano aż 689 euro na osobę. Drugą pozycję zajęła Dania, gdzie na mieszkańca przypadało 530 euro wydane na badania i rozwój. Podium zamyka nasz zachodni sąsiad — Niemcy. Na jednego Niemca przypadło w 2021 roku 471 euro. Następne miejsca zajęły dwa kraje nordyckie — Szwecja i Finlandia. W Szwecji było to 405 euro na osobę, a w Finlandii 401 euro. Wydatki powyżej średniej zanotowano także w Austrii (399 euro), Holandii (389 euro), Belgii (298 euro) i Francji (261 euro).

Zobacz też: Czy redystrybucja dochodów obniża innowacyjność? Nie [BADANIE]

Próżno szukać Polski wśród państw o wysokich wydatkach na ten cel. Wydatki na badania i rozwój w Polsce należą do najniższych w całej UE. Powody tej sytuacji są dwa. Po pierwsze, jesteśmy biedniejszym krajem. Trudno wydawać więcej pieniędzy, gdy dysponuje się znacznie skromniejszym budżetem. Po drugie, nasze relatywne wydatki też nie należą do największych. To sprawiło, że jedynie kilka państw w całej UE wydało w zeszłym roku mniej środków na ten cel.

Najmniejsze wydatki na badania i rozwój zanotowano w Rumunii. Tam wydatki wyniosły jedynie 19 euro na osobę. Druga od końca była Bułgaria. W tym kraju w 2021 roku budżet przeznaczony na ten cel to jedynie 24 euro per capita. Nieco więcej, bo 60 euro na osobę, wydano na Węgrzech. Podobny poziom zanotowano także nad Wisłą. Wydatki na badania i rozwój w Polsce wyniosły w 2021 roku 62 euro na osobę. Biorąc pod uwagę, że nasz kraj zamieszkuje 38 mln osób, daje to nieco ponad 2,3 mld euro.

Kwota 62 euro per capita wypada na tle zachodu bardzo kiepsko. To 7,5 razy mniej niż w Niemczech. Z kolei W Luksemburgu wydano blisko 11 razy więcej. Są w Europie kraje, gdzie wydaje się jeszcze więcej. W niebędącej w UE Norwegii na badania i rozwój wydano 707 euro na osobę. Jeszcze większe nakłady odnotowano w Szwajcarii. Ten bogaty górski kraj może poszczycić się wydatkami na poziomie 787 euro per capita. To blisko 13 razy więcej niż w Polsce.

Wykres 1. Rządowe wydatki na badania i rozwój w UE w 2021 r.

Eurostat

Nakłady na badania i rozwój w Hiszpanii są mniejsze niż 10 lat temu

Największy wzrost nakładów odnotowano w Luksemburgu. W ciągu 10 lat wzrosły one o 281,1 euro na osobę. Drugi największy wzrost odnotowano w Niemczech. Budżet na ten cel per capita wzrósł tam o 174,9 euro. W Austrii wzrost wyniósł 108,8 euro. Co ciekawe, następne miejsce zajęła Grecja. Grecy wydają na ten cel o 93,7 euro per capita więcej niż 10 lat temu. Wzrost był więc większy od całkowitych wydatków w Polsce.

Spadek zanotowano jedynie w Hiszpanii. Wydatki spadły tam o 3,1 euro. Jest to jednak wynik zapaści gospodarczej sprzed lat, a od kilku te systematycznie rosną. Najmniejsze wzrosty odnotowano w Rumunii (1,5 euro), Portugalii (1,9 euro) i Francji (2,2 euro). W Polsce wzrost wyniósł 30,9 euro, co jest przeciętnym wynikiem na tle UE. Co jednak istotne, względny (wyrażony w procentach) wzrost jest bardzo wysoki. W 2021 roku wydaliśmy 2 razy więcej niż 10 lat wcześniej. Lepszy rezultat osiągnęły jedynie 3 kraje: Łotwa (211,9%), Grecja (160,7%) i Węgry (101,3%).

Wykres 2. Wydatki na badania i rozwój per capita, wzrost w latach 2011-21

Zobacz też: W 2020 roku Francja wydała na badania naukowe 54 mld EUR!

Wydatki na badania i rozwój są bardzo istotne z punktu widzenia gospodarki. Pozwalają one na postęp technologiczny, a co za tym idzie, zwiększanie produktywności. Dzięki nim można na przykład zmniejszyć zatrudnienie w rolnictwie, które jest obecnie w Polsce bardzo wysokie. Produktywność w rolnictwie należy do najniższych, więc samo przeniesienie siły roboczej z tej branży do innej, bardziej produktywnej, powoduje wzrost zamożności społeczeństwa.

Wydatki na badania i rozwój w Polsce są nadal zbyt niskie

A jak prezentują się całościowe wydatki na badania i rozwój? Biorąc pod uwagę zarówno prywatny, jak i publiczny sektor, Polska wydała w 2020 roku 1,4% PKB. To wynik znacznie gorszy niż średnia unijna. Najwyższe wydatki zanotowano w Belgii i Szwecji. W obu tych krajach na ten cel wydaje się 3,5% PKB. W czołówce znalazła się także Austria (3,2%), Niemcy (3,1%), Dania (3,0%) i Finlandia (2,9%). Po drugiej stronie znajduje się Rumunia, gdzie na badania i rozwój wydano jedynie 0,5% PKB. To najniższy wynik w całej UE. Niskie nakłady odnotowano również na Malcie i Łotwie (po 0,7% PKB).

Wykres 3. Wydatki na badania i rozwój w UE w 2020 r.

Warty odnotowania jest jednak fakt, że nasz kraj należy do liderów wzrostu tych wydatków. Względem roku 2010, wydatki na badania i rozwój w UE wzrosły z 2,0% do 2,3%, czyli o 0,3 pp. W Polsce i Czechach wzrost ten wyniósł w ciągu ostatniej dekady aż 0,7 pp. Wyższy wzrost zanotowano jedynie w Grecji (+0,9 pp.) oraz w Belgii (+1,5 pp.).

Polska: wydatki na badania i rozwój 2,5 razy mniejsze niż w Szwecji