Alkoholizm w Polsce? Na alkohol więcej wydają w UE tylko Łotysze i Estończycy
Aż 3,7% wydatków gospodarstw domowych w Polsce przeznaczanych jest na alkohole. To jeden z najwyższych wyników w UE. Jak wygląda alkoholizm w Polsce?
Alkoholizm w Polsce jest poważnym problemem społecznym. Eksperci wskazują, że na nadmiernym piciu tracimy dziesiątki miliardów złotych rocznie. Spada także średnia długość życia. Tymczasem na alkohol wydajemy niemal najwięcej w Unii Europejskiej.
Alkoholizm w Polsce w liczbach
Czy alkoholizm w Polsce jest znacznie większy niż na Zachodzie? Jak dużo Polacy wydają na alkohol? Ile piją Polacy? Przyjrzyjmy się danym.
Zacznijmy od podstawowych danych. Jak powszechny jest alkoholizm w Polsce? Według danych PARPA dotyka on 2% populacji. Sami alkoholicy to jednak jedynie część problemu. Cierpią także rodziny osób uzależnionych. W Polsce w rodzinach alkoholików wychowywać ma się aż 1,5 mln dzieci. W latach 1990-2017, z powodu przedawkowania alkoholu, zmarło ponad 100 tys. Polaków. Obecnie, co roku umiera 4,5 tys. osób, czyli 12 dziennie, jedna co dwie godziny.
Alkohol zażywa 81% dorosłych Polaków. Zwiększa się liczba osób pijących ryzykowanie. Jak twierdzi prof. Andrzej Fal, ostatnie dwa lata były czasem zwiększonej konsumpcji alkoholi wysokoprocentowych.
Na oddziale intensywnej terapii gdzie pracuję, rzadko nam się zdarza żeby 1/3 – 1/2 chorych nie była tam pośrednio lub bezpośrednio z tego powodu (m.in urazy pod wpływem alkoholu czy niewydolność wątroby i jej powikłania) – twierdzi Wojciech Szczeklik, lekarz i profesor medycyny.
Niektórzy zwracają uwagę na fakt, że Polacy piją za dużo. Inni twierdzą, że to głównie wina kultury picia, a nie ilości alkoholu, jaki przyjmujemy. A jak wiele wydajemy na alkohol? Z najnowszych dostępnych danych Eurostatu wynika, że w 2021 roku, przeciętne polskie gospodarstwo domowe 3,7% swoich wydatków przeznaczyło na alkohol. Czy to dużo? Na tle innych państw UE na pewno. Więcej od Polaków wydawali jedynie Łotysze i Estończycy. Mieszkańcy tych państw przeznaczyli kolejno 5,0% oraz 4,7% swoich wydatków na napoje z procentami. Na tle reszty UE te dwa kraje znacznie się wyróżniają.
Zobacz też: Produkcja piwa w Polsce. Zajmujemy drugie miejsce w UE!
Trzecie miejsce zajęła Polska. Zaraz za nami uplasowali się Czesi (3,6%), Litwini (3,6%), Chorwaci (3,5%) i Finowie (3,2%). Eurostat twierdzi również, że relatywnie dużo wydają także Islandczycy (2,9%), Węgrzy (2,8%), mieszkańcy Luksemburgu (2,7%), Rumunii i Irlandii (po 2,5%). Warto tutaj dodać, że wymieniona Islandia nie należy do UE, ale Eurostat również zbiera dla niej dane w tej kategorii.
Najmniej z państw, dla których dostępne są dane, wydają za to Włosi i Grecy (po 1,0%). Niskie względne wydatki odnotowano także w Holandii (1,3%), Hiszpanii (1,4%) oraz Słowenii i Portugalii (po 1,5%). Niemcy wydają 1,6%. Jak to możliwe, że kraj słynący z piwa, wydaje na alkohol tak mało? To zasługa dwóch czynników. Po pierwsze Niemcy bardzo dużo zarabiają, a po drugie alkohol w tym państwie jest po prostu względnie tani.
Gdy weźmiemy pod uwagę łączne wydatki, to okaże się, że najwięcej wydają Niemcy. Nie ma w tym nic dziwnego, ponieważ jest to najliczniejszy i jeden z najbogatszych narodów UE. W 2021 roku Niemcy wydali na alkohol aż 26,8 mld euro. Dla porównania, polski PKB wynosi nieco ponad 600 mld euro. Drugie co do wielkości wydatki odnotowano we Francji. W 2021 roku na alkohol wydano tam 22,7 mld euro. Na trzecim stopniu podium znalazła Polska. W 2021 roku wydatki na alkohol wyniosły w Polsce 11,7 mld euro. Po obecnym kursie euro to ponad 55 mld zł.
Zobacz też: PARPA chce wprowadzić minimalne ceny na alkohol
Za Polską uplasowali się Włosi, którzy wydali 10,5 mld euro. Dalsze pozycje zajęły kolejno: Hiszpania (9,7 mld euro), Szwecja (4,9 mld euro), Holandia (4,7 mld euro) oraz nasi południowi sąsiedzi — Czesi (3,9 mld euro). Warto pamiętać, że państwa różnią się populacją. W Czechach mieszka 10,5 mln mieszkańców. Populacja Włoch wynosi 59 mln osób. To prawie 6 razy więcej. Tymczasem wydatki Czechów są jedynie 2,7 razy niższe.
Jak wiele kosztuje nas alkoholizm w Polsce?
Jeśli mówimy o wydatkach, to warto sprawdzić, jak wiele kosztuje nas alkoholizm w Polsce. Nadmierne zażywanie alkoholu według PARPA, w 2020 roku kosztowało nasze społeczeństwo aż 93 mld zł. To blisko 2-razy więcej niż wynosiła cała sprzedaż alkoholu w tamtym roku. Jeśli szacunki PARPA są poprawne, to oznaczałoby, że cały sektor związany z produkcją alkoholu, ma z punktu widzenia społeczeństwa ujemną produktywność, ponieważ wyrządza więcej szkód niż ekonomicznych korzyści.
Skąd wzięła się kwota 93 mld zł? Zdecydowana większość tej kwoty wynika z przedwczesnej umieralności spowodowanej nadużywaniem alkoholu. Ta została wyceniona na aż 84 mld zł. 2,12 mld zł to wartość utraconego PKB z uwagi na zmniejszenie zasobów pracy w wyniku zwiększonej śmiertelności. Trzecia najwyżej wyceniona kategoria strat to utracona wartość wpływów podatkowych. Te zostały obliczone na podstawie utraconej z tytułu nadużywania alkoholu lat aktywności zawodowej. Straty oszacowano na 2,06 mld zł. Z kolei 2,04 mld zł to szacowana wartość utraconego PKB z uwagi na wyłączenie z pracy związane z chorobami alkoholowymi.
Zobacz też: Picie alkoholu w Polsce jest problemem, który wymaga debaty
Na przeciwdziałanie i rozwiązywanie problemów alkoholowych wydajemy rocznie 0,7 mld zł. Pozostałą część obejmują takie kategorie jak koszty hospitalizacji, pożarów, obsługa prokuratorska czy większa liczba przestępstw. Gdybyśmy wyłączyli największą pozycję kosztową spożywania alkoholu w Polsce, jaką jest przedwczesna śmiertelność wynikająca z jego nadużywania, otrzymalibyśmy nadwyżkę wpływów z akcyzy nad kosztami w wysokości jedynie 4,1 mld PLN. Zważając na fakt, że akcyza ma być formą odszkodowania dla społeczeństwa, za szkody wywołane przez alkohol, to należy się zastanowić, czy nie jest ona zbyt niska.
Alkoholizm w Polsce? Polacy kochają piwo
Konsumpcja alkoholu należy w Polsce do największych na świecie. Tak wysoka pozycja to m.in. zasługa dużego spożycia piwa. Statystyczny Polak wypija rocznie 97,7 litrów piwa, jak wypadamy na tle innych? Biorąc pod uwagę spożycie piwa na mieszkańca (per capita), lider może być tylko jeden – Czechy. Czesi piją rocznie średnio 188,6 litrów piwa. Oznacza to, że statystycznie każdy Czech wypija codziennie półlitrową butelkę! Należy przy tym pamiętać, że dzieci w większości nie piją, więc spożycie na dorosłego jest jeszcze większe.
Zobacz też: Co druga osoba w Polsce umiera z powodu palenia, nadmiernego picia i braku aktywności fizycznej
Daleko w tyle, bo z wynikiem „zaledwie” 107,8 litrów, znalazła się górzysta Austria. Na trzecim miejscu uplasowała się Rumunia, gdzie każdy wypija rocznie średnio 100,3 litrów piwa. Czwarte miejsce należy do naszych zachodnich sąsiadów, gdzie roczna konsumpcja tego trunku wyniosła 99 litrów. Piąte miejsce zajęła Polska. Oznacza to, że mimo bycia w światowej czołówce spożywamy zaledwie połowę tego, co Czesi.
Według danych WHO jesteśmy jeszcze wyżej, bo na trzeciej pozycji na świecie pod względem konsumpcji piwa. Warto jednak wziąć pod uwagę, że dane WHO biorą pod uwagę zawartość czystego alkoholu w piwie, a nie litry piwa. Z konsumpcją na poziomie 5,72 l czystego alkoholu ustępujemy jedynie Austrii (6,30 l) oraz Czechom (6,77 l). Za nami znalazły się więc nawet takie kraje jak Niemcy, Irlandia czy Rumunia.
Konsumpcja piwa: Polacy zajmują 5. miejsce na świecie. Czesi liderem
