Oczekiwana długość życia w Polsce wzrosła, ale co to za życie

Oczekiwana długość życia w Polsce zarówno w przypadku mężczyzn, jak i kobiet w 2022 roku wzrosła. Jednakże, mimo tego nadal nie udało się nam nadrobić strat spowodowanych pandemią. Dalej przeciętne, spodziewane trwanie życia w momencie urodzenia w Polsce jest niższe niż w 2019 roku.

• Pandemia doprowadziła do tego, że po raz pierwszy od niemal trzech dekad oczekiwana długość życia w Polsce spadła.
• Na szczęście w 2022 roku wszystko wróciło do normy. Jednakże jeszcze nie udało się nam nadrobić strat spowodowanych przez koronawirusa.  
• Jeżeli chodzi o różnicę o między oczekiwaną długością życia kobiet a oczekiwaną długością życia mężczyzn, Polska praktycznie nie ma sobie równych w UE.

Czym jest oczekiwana długość życia, dalsze trwanie życia? Jak się to wylicza?

Zanim przejdę do omówienia tablicy trwania życia oraz tego, jak kształtowała się oczekiwana długość życia w Polsce na przestrzeni lat, chciałbym poświęcić kilka słów temu, co w ogóle ten wskaźnik oznacza i jak się go liczy. Przeciętne spodziewane trwanie życia w momencie urodzenia (w tym tekście dla uproszczenia będę używał określenia oczekiwana długość życia) ukazuje to, ile średnio żyłaby dana osoby, gdyby warunki umieralności w danym roku z czasem nie uległy żadnej zmianie. 

Oznacza to, że wskaźnik ten jest wyliczany w oparciu o założenie, iż prawdopodobieństwo śmierci osoby w danym wieku będzie dokładnie takie same jak w roku, w którym się ona urodziła. Taki sposób jego wyliczenia realnie zaniża to, jak długiego życia powinniśmy się spodziewać. W końcu z czasem, co do zasady medycyna idzie do przodu, a prawdopodobieństwo śmierci w określonym wieku spada. Z drugiej strony co warto zaznaczyć, dzięki temu, że w taki sposób wylicza się oczekiwaną długość życia i wskaźniki pokrewne, Polacy otrzymują zbyt wysokie emerytury! Dla przypomnienia wielkość zebranych przez całe życie przez nas składek dzieli się właśnie przez dalsze trwanie życia osoby w wieku emerytalnym. 

Z kolei zaś o dalszym trwaniu życia w danym wieku mowa, to warto dodać, że wskaźnik ten wylicza się w praktycznie taki sam sposób. Dodaje się jednak jeszcze jedno założenie. Jak nietrudno się domyślić, w celu jego wyliczenia trzeba założyć, że osobie żyjącej w badanym roku udało się dożyć do określonego wieku. Powoduje to, że suma wieku osoby oraz jej dalszego trwania życia jest większa od oczekiwanej długości życia w momencie urodzenia. Przykładowo w 2022 roku średnia dalsza długość życia 15-latka wyniosła 58,9 lat (58,9 +15 = 73,9). Z kolei oczekiwana długość życia w Polsce w przypadku mężczyzn osiągnęła 73,4 lata, czyli aż o pół roku mniej.

Tablica trwania życia mówi jasno. Oczekiwana długość życia w Polsce z roku na rok rosła

Jak pokazuje zamieszczona poniżej tablica trwania życia GUS, oczekiwana długość życia w Polsce z czasem sukcesywnie się wydłużała. Praktycznie nieprzerwanie od 1991 roku noworodki, którym przyszło urodzić się w Polsce, mogły liczyć na to, że będą żyć dłużej od swoich urodzonych w poprzednim roku kolegów. Następnie zaś w 2020 roku nadeszła pandemia koronawirusa. Z nią gospodarczo poradziliśmy sobie niezwykle dobrze, ale niezmienna to faktu, iż była ona ogólnie dla naszego kraju zdrowotną katastrofą. Polska regularnie lądowała na niskich lokatach w przygotowanym przez portal Bloombergu rankingu Covid Resilience Ranking, a łącznie na covid według danych widniejących na stronie worldometer zmarło prawie 120 tys. mieszkańców Polski.

Zobacz także: Poczta Polska inwestuje w gigantyczny sorter przesyłek za 120 mln PLN

Sprawiło to, że oczekiwana długość życia w Polsce nie tylko przestała rosnąć, ale również mocno spadła, co wyraźnie widać na zamieszczonym poniżej wykresie. Najpierw w 2020 roku zmniejszyła się ona z rekordowego poziomu 74,1 do 72,6 lat w przypadku mężczyzn. Z kolei oczekiwana długość życia kobiet w Polsce we wspomnianym okresie obniżyła się z również historycznie największego poziomu 81,8 do 80,7 lat. Następnie w 2021 roku również ze względu głównie na trwającą pandemię ponownie zanotowano spadki tego wskaźnika kolejno do 71,8 lat w przypadku mężczyzn oraz 79,7 lat w przypadku kobiet. Tym samym oczekiwana długość życia w Polsce w zależności od płci spadła odpowiednio do poziomów notowanych w 2009 i 2010 roku. 

Kryzys zdrowotny w Polsce przeminął

Na szczęście w 2022 roku wszystko wróciło do normalności. Zarówno analizowany w poprzednim akapicie wskaźnik, jak i dalsze przeciętne trwania życia dla ludzi w wieku kolejno 15, 30, 45, 60 oraz 75 lat w Polsce w stosunku do poprzedniego roku się zwiększyły. Z drugiej strony nie wzrosły one na tyle mocno, aby całkowicie odrobić straty spowodowane pandemią koronawirusa. Oczekiwana długość życia w Polsce w 2022 roku w przypadku zarówno mężczyzn, jak i kobiet była niższa o 0,7 roku niż w 2019 roku (wyniosła ona kolejno 73,4 oraz 81,1 lat). No dobrze, a jak się prezentuje oczekiwana długość życia w Polsce na tle innych państw?

Oczekiwana długość życia w Europie. Nie prezentujemy się dobrze

No cóż, jak widać na zamieszczonym poniżej wykresie (Eurostat nie podał jeszcze informacji dotyczących 2022 roku), mimo ogromnych postępów poczynionych w ostatnich dekadach nadal odstajemy od Europy. Pod względem oczekiwanej długości życia mężczyzn byliśmy uplasowaliśmy się na 25. miejscu na 34 możliwe. Jeżeli zaś chodzi o spodziewaną długość życia kobiet, to zajęliśmy nieznacznie lepsze, bo 24. miejsce. Z drugiej strony warto zauważyć, że od państw regionu, którym również nadal stosunkowo daleko jest do osiągnięcia bogactwa na poziomie Niemiec czy Francji, praktycznie się nie wyróżniamy. Co więcej, oczekiwana długość życia kobiet w Polsce była jedynie o 0,9 roku mniejsza niż w Czechach, które na system ochrony zdrowia łożą znacznie, ale to znacznie więcej PKB niż my. 

Zobacz także:

Luka płciowa w Polsce jest ogromna i bardzo powoli spada!

Niestety wyróżniamy się negatywnie na innym polu. Jeżeli chodzi o różnicę o między oczekiwaną długością życia kobiet a oczekiwaną długością życia mężczyzn, Polska praktycznie nie ma sobie równych w UE. W 2021 roku luka płciowa wyniosła aż 8 lat (w 2022 roku spadła do 7,6 lat). Jedynie na Łotwie (9,8 lat), Litwie (9,3 lat) oraz w Estonii (8,7 lat) różnica ta była wyższa. Przy czym, co warto zaznaczyć, w każdym z 34 europejskich krajów, jakie znalazły się w próbie, wskaźnik ten osiągał wartości dodatnie (mężczyźni mogli liczyć na krótsze życie od kobiet). Jednakże w wielu krajach analizowana różnica w oczekiwanych długościach życia osiągała wartości znacznie niższe niż w Polsce. Choćby w Norwegii różnica ta wyniosła 3 lata, a w Islandii zaledwie 2,8 roku. Ponadto należy podkreślić również, że na tym polu w ciągu ostatnich trzech dekad poczyniono stosunkowo małe postępy.

Z danych zamieszczonych powyżej wynika, że różnica w przeciętnym trwaniu życia kobiet i mężczyzn w ciągu ostatnich trzech dekad ogólnie spadła. Jednak nie brakowało lat, w których rosła bądź była w stagnacji. W tym samym czasie w innych państw leżących w naszym regionie poczyniono znacznie większe postępy. Przykładowo zgodnie z analizą Michała Gulczyńskiego, w Polsce różnica w oczekiwanej długości trwania życia między kobietami a mężczyznami zmalała z 8,7 lat w 1989 roku do 8 lat w 2018 roku. Z kolei w przypadku Słowacji i Węgier, które startowały z bardzo podobnego punktu, co Polska, luka płciowa zmniejszyła się z 8,5 lat do 6,9 lat.

Najzdrowszym miastem w Polsce jest…Warszawa. Gdzie żyje się najlepiej?