Już od mniej więcej dwóch lat najbardziej interesującym opinię publiczną tematem makroekonomicznym jest inflacja. Niestety mimo to wielu wciąż zdaje się, nie rozumieć czym ona tak właściwie jest. Często padają nawet stwierdzenia o „realnej” inflacji. Wyjaśnialiśmy już tutaj, że coś takiego nie istnieje. Jednak ile osób wie czym różni się HICP od CPI?
Czym jest inflacja?
Zanim przejdziemy do tego czym różni się HICP od CPI przypomnijmy sobie czym tak właściwie inflacja jest. Jak wiemy, inflacja ogólnie rzecz biorąc to przeciętny wzrost cen towarów i usług w danym okresie. Można ją zakwalifikować na różne sposoby np. według kryterium tempa wzrostu:
Deflacja – Ceny towarów i usług spadają
Inflacja pełzająca – Nieprzekraczająca 5% w skali roku
Inflacja krocząca – Od 5 do 10% w skali roku
Inflacja galopująca – Od 10 do 100% w skali roku, przy dwucyfrowych stopach
Hiperinflacja – Powyżej 100% w skali roku
Zobacz także: Nowe dane o płacach są fatalne! Polacy biednieją, bo inflacja nie zwalnia
Wyróżniamy też podział ze względu na przyczyny:
Inflacja popytowa – Powoduje ją wzmożony popyt na towary bądź usługi przy zachowaniu takiego samego poziomu produkcji. Sprawia to, że coraz więcej ludzi zaczyna konkurować o ograniczone zasoby.
Inflacja podażowa – Jest spowodowana wzrostem kosztów produkcji. Przykładem może być decyzja o ograniczeniu wydobycia ropy przez państwa OPEC, co w konsekwencji podnosi cenę tego surowca i przekłada się na koszty innych.
Zobacz także: Drugi najbogatszy człowiek świata. Kim jest Gautam Adani?
Istnieje również pojęcie szoku podażowego. Ceny towarów podnoszą się ze względu na brak możliwości zwiększenia produkcji. Dobrym przykładem może być wzrost cen podzespołów z powodu ograniczeń w handlu czipami. Innym przykładem może być ograniczenie związane z handlem np. zablokowanie międzynarodowego kanału żeglugowego, czy wymuszone ograniczenie produkcji z powodu braku energii.
Inflacja może być także spowodowana podażą pieniądza. Jednak aby ten warunek został spełniony, podaż pieniądza musi następować szybciej niż wzrost produkcji, czy ogólniej rzecz biorąc gospodarki.
Zobacz także: Inflacja w Europie nadal rośnie. Inflacyjny demon nie odpuszcza
Znane jest również kryterium podziału inflacji ze względu na współistnienie z innymi zmiennymi makroekonomicznymi:
Stagflacja – Oznacza współistnienie wysokiej inflacji oraz stagnacji gospodarki. Innym podejściem definicyjnym jest współistnienie wysokiej inflacji oraz wysokiego bezrobocia. Jednak w przypadku występowania wysokiej inflacji, wysokiego bezrobocia, lecz również wysokiego rozwoju gospodarczego trudno jest mówić o stagflacji.
Slumpflacja – Zjawisko określające stan nagłego kryzysu i recesji gospodarczej oraz dynamicznych i wysokich wzrostów cen. Zawiera ona w sobie pewien paradoks. W powszechnej opinii przyjmuje się, że recesja gospodarcza sprzyja spadkom cen, w tym przypadku jest jednak inaczej.
Stratoinflacja – Występują w trakcie trwania inflacji galopującej przy jednoczesnym dużym wahaniu cen w następujących po sobie okresach. Jej występowaniem cechują się państwa doświadczające kryzysów politycznych.
Zobacz także: Narodowy Spis Powszechny 2021. Mniej ludzi, więcej mieszkań, wyższe ceny [ANALIZA]
Czym różni się HICP od CPI?
Wskaźnik CPI (consumer price index), czyli indeks cen konsumpcyjnych. Jest głównie wykorzystywany do obliczenia inflacji przez ośrodki finansowe i statystyczne wewnątrz poszczególnych państw. Tworzy się go na zasadzie obliczania średniej ważonej cen towarów i usług dla przeciętnego gospodarstwa domowego. Dokładną metodę liczenia inflacji oraz dobierania koszyka przez GUS możecie poznać w naszym artykule: Nie ma czegoś takiego jak realna inflacja. Właściwą liczy GUS
Wskaźnik HICP (harmonised Index of Consumer Prices), czyli zharmonizowany indeks cen konsumpcyjnych. Powstał na potrzeby Unii Europejskiej i jest wykorzystywany przez Eurostat do przeprowadzania badań statystycznych w ramach państw wspólnoty. Dzięki identycznej metodologii możliwe jest rzetelne porównanie zmiany poziomu cen w poszczególnych krajach UE.
Zobacz także: Wysoka inflacja w strefie euro. Jakie działania podejmie EBC?
Oczywiście można porównywać ze sobą inflację państw używając wskaźnika CPI. Trzeba jednak brać pod uwagę, że każdy z nich różni się w swojej metodologii. Jest to naturalne, ponieważ w każdym państwie obywatele skupiają swoją uwagę na innych produktach, co wymusza, chociażby dobieranie innego koszyka. Dlatego właśnie powstał wskaźnik HICP, który ułatwia orientację w podejmowaniu decyzji Europejskiemu Bankowi Centralnemu oraz innym instytucjom europejskim.
